فرانسه زادگاه سینماست. از سال ۱۸۹۵ با برادران لومیر، سینمای فرانسه زمینه‌ساز بسیاری از جنبه‌های هنری و فنی جهان فیلم بود و سینمای مدرن را در خودش پرورش داد. امروزه فرانسه صنعت فیلم معتبر و پر رونق را در سطح جهانی توسعه داده است و بزرگترین صادرکننده فیلم در اروپا و دومین صادرکننده بزرگ فیلم در جهان است.
جهانِ سینما، فیلم فرانسوی معروف کم ندارد. بسیاری از فیلم‌های فرانسوی مثل آملی موفقیت جهانی را تجربه کرده‌اند و جوایز زیادی را در جشنواره‌های مهم، به خود اختصاص داده‌اند. بازیگران فرانسوی هم توانسته‌اند در سراسر جهان بسیار پربار کار کنند و در بسیاری از فیلم‌های پرفروش جهان بازی کنند. شاهکارهای سینمای فرانسه تقریباً در هر ژانر، از ترسناک گرفته تا درام و کمدی، الهام‌بخش بسیاری از فیلمسازان جهان بوده‌اند. با ما و معرفی بهترین فیلم های تاریخ سینمای فرانسه همراه شوید.
سرنوشت شگفت‌انگیز املی پولن Amélie
معرفی بهترین فیلم های تاریخ سینمای فرانسه را با فیلم فرانسوی معروف آملی شروع می‌کنیم که اگر آن را ندیده باشید، موسیقی آن را حتما شنیده‌اید. سرنوشت شگفت‌انگیز املی (Amélie) یک کمدی رمانتیک به کارگردانی ژان پیر ژونه است که در سال ۲۰۰۱ منتشر شد تا بهترین فیلم فرانسوی برای رویاپردازی را شاهد باشیم.
آملی، فیلمی شگفت‌انگیز است که دنیای فانتزی یک زن جوان را به تصویر می‌کشد. قهرمان فیلم یک پیشخدمت خجالتی با بازی آدری توتو که به دیگران کمک می‌کند تا زندگی خود را بهتر کنند و خوشبختی را پیدا کنند. شخصیتی که در انزوای مادام‌العمر خودش دست‌و‌پنجه نرم می‌کند.
این فیلم در آمریکا به یک موفقیت چشمگیر رسید و در‌حال‌حاضر پردرآمدترین فیلم فرانسویِ تاریخ آمریکا است. آملی همچنین نامزد پنج جایزه اسکار از جمله بهترین فیلم خارجی زبان و فیلمنامه اصلی شد.
آدری توتو بازیگر نقش اول این فیلم بعدها در سینمای آمریکا هم خوش درخشید و در فیلم‌های رمز داوینچی و رستاخیز بیگانه نقش‌آفرینی کرد. از ژان پیر ژونه کارگردان این فیلم هم به عنوان یکی از تاثیرگذارترین کارگردانان سینمای فرانسه یاد می‌شود که خالق بسیاری از بهترین فیلم های فرانسوی زبان است.
راهپیمایی بزرگ La Grande Vadrouille
راهپیمایی بزرگ یکی از بهترین فیلم های فرانسوی کمدی به کارگردانی ژرارد اوری است که در سال ۱۹۶۶ منتشر شد. این فیلم اوج مطلق کمدی جریان اصلی فرانسوی در دهه ۱۹۶۰ را نشان می‌دهد و سه تن از محبوب‌ترین بازیگران کمیک آن دوران، بورویل، لوئیس دو فونس و تری توماس را برای ماندگار کردن خود در میان فیلم های فرانسوی، گرد هم آورد.
داستان فیلم با لحنی کمدی به جنگ جهانی دوم می‌پرداز. جایی‌که یک نقاش ساختمان (Bourvil) و یک رهبر ارکستر (Louis de Funès) مجبور می‌شوند گروهی از هواپیماهای انگلیسی را از پاریس به منطقه آزاد اسکورت کنند. پس از اکران، این فیلم موفقیت بزرگی در باکس آفیس به دست آورد و توانست مدت چهل سال پردرآمدترین فیلم فرانسه باشد تا اینکه سال ۱۹۹۷، تایتانیک جای آن را می‌گیرد. با این حال، این فیلم همچنان جایگاه پنجمین فیلم پرفروش فرانسه در تمام دوران‌ها را به خود اختصاص داده است تا معرفی بهترین فیلم‌های تاریخ سینمای فرانسه بدون نام بردن از آن، امکان‌پذیر نباشد.
اسکله La Jetée
برای سینما دوستان، معرفی بهترین فیلم های تاریخ سینمای فرانسه بدون پرداختن اسکله، دروغی بیش نخواهد بود. با اینکه کریس مارکر لحظات درخشان زیادی را در طول زندگی هنری خود به جا گذاشته است، اما هیچ یک از آثار او به اندازه اسکله (La Jetée) قابل تأمل نیستند. فیلمی‌که به طور کامل از عکس‌های ثابت ساخته شده است و در سینمای هنری فرانسه جایگاه ویژه‌ای دارد.
اسکله یک فیلم تجربی با موضوع سفر در زمان است که مضامین زمان، حافظه و ادراک را در ۲۸ دقیقه به چالش می‌کشد. فیلم بر توهم گذشت زمان و حرکتی که هم توسط شخصیتهای درون فیلم و هم توسط مخاطبان فیلم درک می‌شود، تاکید دارد. همانطور که شخصیتهای اسکله در زمان گرفتار شده‌اند، مخاطب فیلم هم در سکون تصاویر گرفتار می‌شود. شاید جالب باشد بدانید که فیلم ۱۲ میمون‌تری گیلیام که در اواسط دهه ۱۹۹۰ ساخته می‌شود به شدت از اسکله وام گرفت است و ادای احترامی است به کریس مارکر و فیلم های فرانسوی.
نفرت La Haine
فیلم La Haine در سال ۱۹۹۵ اکران شد. تصویری سیاه و سفید از سه دوست که در محله‌ای فقیرنشین و مهاجرنشین در پاریس زندگی می‌کنند. وقتی این سه دوست در حال پرسه زنی شبانه هستند، با خشونت پلیس مواجه می‌شوند و داستان فیلم که در یک بازه زمانی ۲۴ ساعته اتفاق می‌افتد. این فیلم فرانسوی فوق‌العاده به کارگردانی ماتیو کاسوویتز، موضوعاتی مثل فقر، نژادپرستی، جنایت، مهاجرت، خشونت پلیس، جوانان را در یک روایت بسیار واقعی و صادقانه به تصویر می‌کشد.
وقتی یک جوان عرب توسط پلیس دستگیر و بیهوش می‌شود، شورش در شهری خشن در حاشیه پاریس شروع می‌شود. سه تن از همسالان قربانی، یک یهودی سفیدپوست: وینز (وینسنت کسل)، یک عرب: سعید (سعید تقمائوی) و یک مرد سیاهپوست: هوبرت (هوبرت کونده)، تحت تأثیر خشونت بی‌هدف پلیس قرار می‌گیرند. شخصیتهای اصلی فیلم، درحالی‌که با خستگی و عصبانیت دست‌و‌پنجه نرم می‌کنند و پرسه‌زنان در شهر می‌چرخند، اتفاقی اسلحه دور‌انداخته‌شده یک افسر پلیس را پیدا می‌کنند و اینجاست که همه‌چیز برای آنها و مخاطبان فیلم عوض می‌شود.
در این فیلم کارگردان، به خوبی فیلم‌های آرشیوی و مستند درباره شورش مهاجران فرانسه را در بخش‌هایی از فیلم استفاده می‌کند و داستان تخیلی خودش را با واقعیت‌های اجتماعی زمینه می‌کند تا اثری درخشان را خلق کند. پس از اکران این فیلم در کن، منتقدان به تشویق فیلم ایستادند.
ارتش سایه‌ها Army of Shadows
ژان پیر ملویل یکی از بزرگترین آثار خود به نام ارتش سایه‌ها (Army of Shadows) را در سال ۱۹۶۹ خلق کرد که یک محصول فرانسوی-ایتالیایی با بازی لینو ونتورا، سیمون سینیوره، پل موریس و ژان پیر کسل بود. این فیلم که از کتابی به همین نام نوشته جوزف کسل اقتباس شده است، گروه کوچکی از مبارزان مقاومت در طول جنگ جهانی دوم را دنبال می‌کند. این گروه سعی می‌کنند از خطر دستگیری و اعدام فرار کنند.
فیلم درباره جنگ ذهنی اعضای جبهه مقاومت است که باید با ترس دائمی زندگی کنند، در برابر بیهودگی پافشاری کنند، مرگ همزمان خود را بپذیرند و انتظار پاداشی نداشته باشند، جز اینکه بدانند کار درست را انجام می‌دهند.
داستان غم‌انگیز ارتش سایه‌ها و تمجید فیلم از شارل دوگل (رئییس جمهور فرانسه بعد از جنگ جهانی دوم) باعث شد که پس از اکران، زیاد مورد استقبال منتقدان فرانسوی قرار نگیرد. فیلمی که تا ۴۰ سال بعد از ساختش، در ایالات متحده اکران نشد تا سال‌ها طول بکشد سینما دوستان با شاهکار ژان پیر و یکی از بهترین فیلم های جهان آشنا شوند. این فیلم را می‌توان یکی از بهترین فیلم های درام فرانسوی دانست.
چشمان بدون چهره Les Yeux Sans Visage
چشمان بدون چهره یکی از فیلم های برتر سینمای فرانسه است که ما را به زندگی یک جراح پلاستیک دعوت می‌کند که مصمم است روی دخترش که در یک تصادف رانندگی از چهره‌اش بد شکل شده بود، پیوند صورت انجام دهد. مسیری که او می‌رود وحشتناک و غم‌انگیز است. روایت آزاردهنده فیلم باعث شد تا در ابتدا نقدهای منفی زیادی به آن بشود.
با‌این‌حال، داستان گوتیک بیمارگونه فیلم و شیوه روایت آن با تصاویر ترسناک، آنقدر جذاب و تکان دهنده بود که بتواند از نقدهای منفی جان سالم به در ببرد و میراث ماندگاری برای سینما دوستان به جا بگذارد. داستان شاعرانه و در‌عین‌حال دلخراش فیلم به عنوان یک افسانه تراژیک زیبا در ذهن سینما دوستان ثبت شد.
چشمان بدون چهره (Les Yeux Sans Visage) وسواس و احساس گناه را در یک زندگی سراسر زشت به نمایش می‌گذارد و با ظرافت در بیان، خود را از یک فیلم در ژانر وحشت جدا می‌کند و در لیست بهترین فیلم های فرانسوی که باید حتماً دید، جا می‌دهد.
حرف آخر
اگر عاشق سینما هستید و از فیلم‌دیدن انتظاری بیشتر از سرگرم‌شدن دارید، باید فیلم فرانسوی ببینید. زیبایی‌شناسی این فیلم‌ها به‌حدی غنی است که به‌وقت دیدن بهترین فیلم های تاریخ سینمای فرانسه، شما عملا در حال دیدن یک اثر هنری هستید. بر همین اساس است که می‌شود درباره ابعاد مختلف این فیلم‌ها از فرم سینمایی گرفته تا محتوا، ساعت‌ها بحث کرد و از این بحث‌ها و تفسیرها، نکات زیادی یاد گرفت.
راستی به‌نظر شما بهترین فیلم تاریخ فرانسه چیست؟ شما کدام کارگردان فرانسوی را ترجیح می‌دهید؟
