رکوردداران اسکار کارگردانی؛ آشنایی با فاتحان همیشگی قله سینما!

مراسم جوایز اسکار، برترین رویداد جوایز سینمای جهان است که برندگان آن وارد پانتئون بزرگان هالیوود می‌شوند. یکی از پرطرفدارترین جوایز، جایزه بهترین کارگردانی‌ست. برخی از مشهورترین نام‌های سینما از جمله جان فورد، فرانک کاپرا، الیور استون، استیون اسپیلبرگ، جیمز کامرون و رومن پولانسکی آن را دریافت کرده‌اند. اما رکوردداران اسکار کارگردانی چه کسانی هستند؟ چه کسی با بیشترین تعداد اسکار کارگردانی در تاریخ پیشتاز است؟ جواب دست ماست.

۷. بیلی وایلدر رکورددار اسکار کارگردانی با ۲ جایزه

لیست رکوردداران اسکار کارگردانی را با بیلی وایلر شروع می‌کنیم که یکی از رکورد داران اسکار است. بیلی وایلدر فیلم‌ساز، فیلم‌نامه‌نویس، تهیه‌کننده و روزنامه‌نگار آمریکاییِ -اتریشی الاصل- بود که با بیش از ۵۰ سال فعالیت حرفه‌ای در هالیوود، توانست نام خود را در تاریخ سینمای آمریکا جاودانه کند.

بیلی وایلدر ۸ بار، به عنوان بهترین کارگردان، نامزد دریافت جایزه اسکار شد که درنهایت دو بار موفق شد این جایزه را با خود به خانه ببرد و در میان رکوردداران اسکار کارگردانی قرار بگیرد. او همچنین دوازده بار نامزد جایزه بهترین فیلمنامه و برنده سه جایزه شد.

وایلدر یکی از پنج نفری است که سه جایزه اسکار را برای تهیه‌کنندگی، کارگردانی و نویسندگی یک فیلم دریافت کرده است. او اولین بار در اواخر دهه ۱۹۲۰ زمانی که در برلین زندگی می‌کرد، به فیلمنامه‌نویسی روی آورد. پس از ظهور آدولف هیتلر، وایلدرِ یهودی به پاریس رفت و در آنجا اولین کارگردانی خود را انجام داد. او در سال ۱۹۳۳ به هالیوود نقل‌مکان کرد و سال ۱۹۴۴ با ساخت فیلم نوآر «غرامت مضاعف» (Double Indemnity) توانست در دنیای کارگردانی به شهرت برسد. وایلدر جایزه اسکار بهترین کارگردانی و بهترین فیلمنامه را برای «آخر هفته گمشده» (The Lost Weekend)، که درباره اعتیاد به الکل بود، به دست آورد.

در سال ۱۹۶۱ وایلدر با فیلم «آپارتمان» (The Apartment)، توانست به گروه کارگردانان نخبه‎ای بپیوندد که توانسته‌اند با یک فیلم برنده سه جایزه اسکار، بهترین فیلم، بهترین کارگردانی و بهترین فیلمنامه شوند. عمر هنری پربار وایلدر که به دلیل مهارتش در کار با بازیگران و طنزهای گزنده‌اش از زندگی آمریکایی مشهور است، تقریباً پنج دهه طول کشید.

۶. الیور استون رکورددار اسکار کارگردانی با ۲ جایزه

ویلیام الیور استون کارگردان و فیلمنامه‌نویس آمریکایی، نفر بعدی لیست رکوردداران اسکار کارگردانی است. استون در اواخر دهه ۱۹۸۰ و اوایل دهه ۱۹۹۰ برای کارگردانی  فیلم‌هایی با موضوع جنگ ویتنام به شهرت رسید. شاید جالب باشد که بدانید او خودش به عنوان سرباز در این جنگ حضور داشته و مجروح هم شده است.

استون در مجموع سه بار جایزه اسکار را برده، که دو بار آن در مقام کارگردان بوده است و یک بار هم در مقام فیلمنامه نویس. اولین جایزه اسکار او برای بهترین فیلمنامه اقتباسی، برای فیلم «قطار سریع السیر نیمه شب» (Midnight Express) بود. او همچنین برنده جوایز اسکار برای کارگردانی فیلم‌های «جوخه» (Platoon) و «متولد چهارم ژوئیه» (Fourth of July) شد که هر دو هم حول محور جنگ ویتنام بودند. روزنامه بریتانیایی گاردین او را به عنوان «یکی از معدود مردان متعهد چپ که در جریان اصلی سینمای آمریکا کار می‌کند» توصیف کرده است.

استون توانست با مجموعه‌ای از درام‌های سیاسی جاه‌طلبانه و بلندپروازانه که از اوج و فرود تاریخ آمریکا روایت می‌کنند، نام خود را در تاریخ سینما ماندگار کند. یکی از ویژگی‌های قابل‌توجه سبک کارگردانی استون استفاده از دوربین‌ها و فرمت‌های مختلف فیلم از VHS تا فیلم ۸ میلی‌متری و فیلم ۷۰ میلی‌متری است. او گاهی اوقات از چندین فرمت در یک صحنه استفاده می‌کند، مانند فیلم «قاتلین بالفطره» ( Natural Born Killers) و فیلم «جی‌اف‌کی» (JFK).

۵. استیون اسپیلبرگ از رکوردداران اسکار کارگردانی  با ۲ جایزه

استیون اسپیلبرگ بدون شک محبوب‌ترین و شناخته شده‌ترین کارگردان جهان است. او به عنوان کارگردان، تهیه‌کننده و نویسنده، در بسیاری از ماندگارترین فیلم‌های تاریخ سینما مانند «برخورد نزدیک از نوع سوم»، «آرواره‌ها»، «مهاجمان کشتی گمشده» و «فهرست شیندلر» نقش داشته است. با اینکه نام اسپیلبرگ درمیان رکوردداران اسکار کارگردانی قرار دارد، اما کارنامه هنری متنوع و پربار این نابغه، تنها سه جایزه اسکار را برای او رقم زده است که دو بار آن جایزه اسکار بهترین کارگردانی بوده است.

اولین حضور پررنگ اسپیلبرگ در اسکار با فیلم «آرواره‌ها» (Jaws) رقم خورد. فیلمی که در سه بخش بهترین تدوین، بهترین موسیقی متن درام و بهترین صداگذاری برنده اسکار شد اما اسم اسپیلبرگ حتی در بین پنج نامزد بهترین کارگردانی هم قرار نگرفت.

اسپیلبرگ اولین‌بار در سال ۱۹۹۳ برای «فهرست شیندلر» (Schindler’s List) توانست اسکار بهترین کارگردانی را از آن خود کند. فیلمی که براساس یک داستان واقعی ساخته شده بود و زندگی اسکار شیندلر، که جان بیش از ۱۰۰۰ یهودی آلمانی در طول دوران جنگ جهانی دوم را نجات می‌دهد، نشان داد. این فیلم که از آن زمان تاکنون ۳۲۲ میلیون و ۱۹۷ هزار و ۱۳۲ دلار در سراسر جهان فروخته است، اسکار بهترین فیلم را هم از آن خود کرد.

پنج سال بعد، اسپیلبرگ دومین اسکار بهترین کارگردانی خود را برای «نجات سرباز رایان» (Saving Private Ryan) دریافت کرد. اسپیلبرگ با مجموع هشت نامزدی برای جایزه اسکار بهترین کارگردانی در طول دوران حرفه‌ای‌اش، نام خود را در میان نوابغ سینمای جهان جاودانه کرده است.

۴. الیا کازان رکورددار اسکار کارگردانی  با ۲ جایزه

الیا کازان یکی دیگر از رکوردداران اسکار کارگردانی، از دوران طلایی صحنه است. او در طول دوران حرفه‌ای خود دو جایزه اسکار بهترین کارگردانی، یک اسکار افتخاری، سه جایزه تونی و چهار جایزه گلدن گلوب را دریافت کرد. کازان دو بار برای فیلم‌های «توافق نجیب‌زاده» (Gentleman’s Agreement) و «در بارانداز» (On the Waterfront) جایزه اسکار بهترین کارگردان را از آن خود کرد و در لیست رکوردداران جوایز اسکار قرار گرفت.

شهرت کازان به هالیوود محدود نیست و از او به عنوان یکی از پرافتخارترین و تأثیرگذارترین کارگردانان تاریخ برادوی هم نام برده می‌شود. یکی دیگر از دلایل ماندگاری نام این کارگردان ترکی‌آمریکایی، بازیگرانی است که به تاریخ سینما معرفی کرده است. مارلون براندو، جیمز دین، وارن بیتی، کارول بیکر، جولی هریس، اندی گریفیث و لی رمیک ستاره‌هایی هستند که شهرت خود را مدیون کازان هستند. فیلم «توافق نجیب زاده» او به جز بهترین کارگردانی، جایزه بهترین فیلم و بهترین بازیگر نقش مکمل زن (سلست هولم) را هم برد تا اسکار سال ۱۹۴۷ با نام الیا کازان گره بخورد.

۳. ویلیام وایلر رکورددار اسکار کارگردانی با ۳ جایزه

ویلیام وایلر یکی از موفق ترین کارگردانان هالیوود در دوران پررونق دهه ۴۰ و ۵۰ بود. او  چندین اثر کلاسیک را در دوران طلایی هالیوود ساخت و سبک خود را با طیف گسترده‌ای از ژانرها تطبیق داد. تعداد کمی از کارگردانان فیلم، عمق، طول عمر و حساسیتی را که ویلیام وایلر در طول دهه‌ها کار حرفه‌ای خود در پرده نقره‌ای آمریکا به نمایش گذاشت، از خود نشان دادند.

کارگردانی که اقتباس‌های عالی ادبیش، او را با ۱۲ بار نامزدی اسکار بهترین کارگردانی، به یکی از مهره‌های اصلی اسکار تبدیل کرده است. فیلم‌های او هم در گیشه موفق بودند و هم نظر منتقدان حرفه‌ای را به خود جلب می‌کردند.

وایلر از رکوردداران اسکار کارگردانی است که  سه بار توانست این جایزه معتبر را به نام خود ثبت کند. «خانم مینیور» (Mrs. Miniver)، «بهترین سال های زندگی ما» (The Best Years of Our Lives) و «بن هور» (Ben-Hur) سه فیلمی بودند که جایزه اسکار بهترین کارگردانی را برای او رقم زدند.

از میان بازیگرانی که با وایلر کار کرده‌اند، ۳۱ نفر نامزد اسکار بهترین بازیگری شده‌اند که ۱۳ نفر آن‌ها توانستند این جایزه را ببرند. بنابراین از این نظر هم وایلر از رکورد داران اسکار محسوب می‌شود. البته به خاطر سختگیری‌های زیاد، دقت در جزئیات و گرفتن برداشت‌های متعدد از یک صحنه، بسیاری از بازیگران فیلم‌هایش بیشتر از یک یا دو فیلم با او کار نکردند.

۲. فرانک کاپرا رکورددار اسکار کارگردانی با ۳ جایزه

خیلی از طرفداران جهان فیلم، سینما را با فرانک کاپرا می‌شناسند. او یکی از نوابغ خلاق عصر طلایی هالیوود بود که در دهه‌های ۱۹۳۰ و ۱۹۴۰ چندین فیلم خیلی محبوب و موفق را کارگردانی کرد. کارگردانی که اصالتا از سیسیل می‌آمد و در فیلم‌هایش مسائل اجتماعی را با زبانی طنز، به سخره می‌گرفت.

کاپرا سبکی آرام در کارگردانی داشت و به بازیگران اجازه می‌داد داستان فیلم را پیش ببرند. او به ندرت از ترفندهای فانتزی برای روایت داستان استفاده می‌کرد، در عوض روی فیلمنامه و انگیزه‌های احساسی شخصیت های آن تمرکز می کرد.

او با سه جایزه بهترین کارگردانی، از رکوردداران اسکار کارگردانی است. جوایزی که برای فیلم‌های «در یک شب اتفاق افتاد» (It Happened One Night)، «آقای دیدز به شهر می‌رود» (Mr. Deeds Goes to Town) و «نمی‌توانی این را با خودت ببری» ( You Can’t Take It With You Can’t Take it with You) به ترتیب در سال‌های ۱۹۳۴، ۱۹۳۶ و ۱۹۳۸ به دست آورد. فرانک کاپرا در مجموع ۶ بار نامزد دریافت اسکار بهترین کارگردانی شده بود.

۱. جان فورد بیشترین تعداد اسکار کارگردانی با ۴ جایزه

در صدر لیست کارگردانان رکورددار اسکار جان فورد قرار دارد. از او به عنوان یکی از بزرگترین کارگردانان سینما در تمام دوران نام می‌برند. او توانست چهار جایزه اسکار بهترین کارگردانی را در سال‌های ۱۹۳۵، ۱۹۴۰، ۱۹۴۱ و ۱۹۵۲ و همچنین اسکار بهترین فیلم را برای «دره من چقدر سبز بود» در سال ۱۹۴۱ برنده شود. جان فورد اولین کارگردانی بود که پیاپی اسکار بهترین کارگردانی را دریافت کرد (در سال های ۱۹۴۰ و ۱۹۴۱).

جان فورد در تاریخ سینما بیشتر برای فیلم‌های وسترنش بین  دهه ۱۹۳۰ تا ۱۹۶۰ شناخته می‌شود، اما او چندین اقتباس از رمان هم انجام داد که این فیلم‌ها در میان بهترین فیلم‌های تمام دوران قرار دارند.  اولین جایزه اسکار کارگردانی را فورد برای ساخت فیلم «خبرچین» (The Informer) در سال ۱۹۳۵ دریافت کرد. فیلمی که نه در ژانر وسترن بلکه یک اقتباس خوب از اثر لیام اوفلاهرتی بود و  به داستان جنگ استقلال ایرلند می‌پرداخت.

در سال ۱۹۴۰، فورد با اقتباس از رمان جان اشتاین بک به نام «خوشه‌های خشم» (The grapes of wrath)، دومین اسکار بهترین کارگردانی را برای او به همراه داشت. سومین اسکار بهترین کارگردانی جان فورد یک سال بعد با اقتباس او از حماسه معدن ولزی یعنی «دره من چقدر سبز بود» (How Green Was My Valley) به دست آمد. فیلمی که برای جایزه اسکار بهترین فیلم در سال ۱۹۴۱، موفق شد همشهری کین را شکست دهد.

آخرین جایزه اسکار بهترین کارگردانی فورد با فیلمی به دست آمد که کمپانی فیلمسازی او نمی‌خواست آن را بسازد. با اصرار فورد، فیلم «مرد آرام» ساخته شد و در سال ۱۹۵۲ اسکار بهترین کارگردانی را گرفت تا این نابغه سینما در میان رکوردداران اسکار کارگردانی، بالاترین رتبه را داشته باشد.