طبق پیشبینی سازمان ملل، جهان تا سال 2050 به هفتاد درصد غذای بیشتر برای تغذیه حدود ده میلیارد نفر نیاز خواهد داشت. امّا با توجه به این که به دلیل تغییرات آب و هوایی و فعالیتهای انسانی در حال از دست دادن زمینهای قابل کشت هستیم شهر سئول اقدام به کشاورزی عمودی سرپوشیده کرده است. آنها از فضاهای بلااستفاده در مکانهای متفاوت مانند انبارهای متروکه، کارخانههای قدیمی، پارکینگهای زیرزمینی و ایستگاه های مترو برای اجرای این کار استفاده کردند. یکی از مزایای این کار آن است که این مزارع از فضای کمتری استفاده میکنند و زمان کوتاهی برای پرورش سبزیجات صرف میشود و توجه به این موضوع باعث شد که مسافران در سئول از دیدن فضایی با دیوارهای شیشهای در ایستگاه سانگدو شگفت زده شوند. آن فضا با چراغهای LEDصورتی رنگ روشن میشد که زیر آن کاهو پرورش میدادند و دیوارهای شیشهای شفافیت را در اختیار مردم قرار میدادند تا آنها ببینند که یک فضای هیدروپونیک چگونه کار میکند و تولید سبزیجات در آنجا چگونه است؟ مزرعه مترو میتوانست روزانه حدود شصت و شش پوند سبزیجات تولید کند. این محصولات تازه به صورت مستقیم در کافهای در کنار مزرعه مصرف میشدند و مردم میتوانستند از خوردن یک کاسه سالاد یا یک لیوان نوشیدنی مبتنی بر سبزیجات لذت ببرند و از آنجایی که محصولات در مترو فارم بدون استفاده از آفتکشها و علفکشها تولید میشدند تداعیکننده مفهوم تولید مواد غذایی سالم در ذهن مشتریان بودند و استقبال از سالاد محلی نیز افزایش یافت.
کیم، صاحب مزرعه مترو گفت: تنها سه کارمند برای اداره مزارع در هر پنج ایستگاه مترو مورد نیاز است. آنها در حال برنامهریزی برای ایجاد مزارع بیشتر در چندین ایستگاه مترو در سئول هستند بنابراین بازنشستگان و افراد معلول را استخدام میکنند تا آنها به چرخه نیروی کار بازگردند.
Farm 8 و ایستگاه مترو سانگدو
به طور کلی، اولین مزرعه مترو کره یک مزرعه هوشمند شهری و زیرزمینی بود که در 23 سپتامبر 2019 افتتاح شد. مزارع مترو مشارکتی بین مدیریت پایداری شهردار سئول پارک وون سون و شرکت مزرعه هوشمند تجاری Farm 8 است. آن در قطب صنعتی بندر پیونگ تاک در ساحل دریای زرد در جنوب سئول قرار دارد. این شرکت که در سال 2008 به عنوان یک تجارت کشاورزی تأسیس شد، شاهد رشد تقریباً 20 درصدی در سال بوده است. تحت روند “سلامتی”، که باعث رشد در محصولاتی مانند آبهای معدنی ممتاز و سبزیجات ارگانیک میشود، بازار سالاد در حال افزایش است از این رو تجارت اصلی شرکت تولید و توزیع سالاد است. با مشارکت حدود 70 مزرعه در سراسر کشور، Farm 8حدود 50 سبزی کشت میکند و تقریباً 30 تن سالاد بستهبندی شده در روز میفروشد که 80 درصد از تجارت آنها را تشکیل میدهد. مهمترین مشتریان آنها Starbucks وGS25 هستند. امّا به دلیل تاریخهای کوتاه فروش محصولات سبزیجات تازه و به خاطر این که توزیع سالاد فقط در بازار داخلی امکانپذیر است Farm 8 مزارع کانتینری خود را به ژاپن و کره جنوبی میفروشد.
علاوه بر آن، ایستگاه مترو در سانگدو با مساحت 394 متر مربع به چهار منطقه مجزا تقسیم شده است. امکانات اصلی، شامل یک مزرعه شیشهای و عمودی، یک مزرعه هوشمند کوچکتر و مستقل در یک کانتینر حمل و نقل، یک فضای آموزشی برای کودکان و یک خروجی است که در آن محصولات در محل فروخته و مصرف میشوند. افراد قبل از ورود به مزرعه عمودی، لباسهای استریلشده، کلاههای آزمایشگاهی، چکمهها، کت و روپوش میپوشند. در آنجا سینیهایی از گیاهان و کاهو پس از دوش هوا در مراحل مختلف کشت روی هم قرار گرفتهاند و در نور مصنوعی مایل به صورتی دیده میشوند. ضمنا کشت هشت سبزی در سانگدو، تحت نور LED، در سینیهای هیدروپونیک که متشکل از جلبک، آب و مواد مغذی هستند که جای خاک را میگیرند، کشت میشوند. علاوه بر محصولات در حال رشد، مانیتورینگ دیجیتال و پانلهای کنترل مزرعه نیز از نزدیک قابل مشاهده است.
کیم در حالی که به همراه یکی از مقامات شهر سئول اطراف مزرعه را به خبرنگاران خارجی نشان میداد، گفت: مردم در کره بسیار نگران آلودگی ریز گردها بودند. امّا ما هوای کثیف را از بیرون یا حتی فضای داخل مترو تامین نمیکنیم بلکه ما یک سیستم فیلتراسیون مجزا برای این کار داریم. علاوه بر آن، محیط بسته و استریل مزارع عمودی باعث میشوند که محصولات کشاورزی نیازی به علفکشها یا آفتکشها نداشته باشند و سبزیجاتی که در آنجا رشد میکنند مقادیر کمی ویتامین و مواد معدنی بیشتری نسبت به سبزیجات معمولی داشته باشند. البته اینها تنها امکانات مزرعه نیستند، بلکه در آنجا مکانهایی وجود دارند که کودکان میتوانند کشاورزی شهری را همراه با اهداف آموزشی ملاحظه کنند. آن یک کلاس درس شامل پازلها، برچسبها و کتابهای کاری است که مطالبی را در مورد رژیمهای غذایی متعادل به آنها آموزش میدهد. در پایان جلسات نیز بچهها فرصتی برای برداشت سبزیجات پیدا میکنند و ما آن برنامه را با یک مسابقه به پایان میرسانیم.
کشاورزی عمودی مزایای فراوانی دارد که از مزایای آن میتوانیم به این مورد اشاره کنیم که برخلاف کشاورزی سنتی که نیاز به استفاده از ماشین آلات سنگین دارد امّا ابزار کار کشاورزی هوشمند سبک است و تقریباً تمام فرآیندها به صورت کاملاً خودکار یا با استفاده از روباتها انجام میشود و کار اصلی نظارت است. به گفته کیم، پنج مزرعه متروی سئول تنها به سه کارمند نظارت نیاز دارند و افراد معلول برای این کار استخدام شدند و این کار میزان فعالیت افراد در شهر سئول را افزایش داده است. علاوه بر آن، به خاطر آن که کره جنوبی ساختار شهری و صنعتی دارد ویژگیهای مزارع هوشمند مناسب نسل جدیدی است که تمایلی به استفاده از روشهای کشاورزی سنتی ندارند. ضمنا این سیستمها باعث سهولت در کارها شدند و زنان هم میتوانند این کارها را انجام دهند و از آنجایی که این گونه مزارع در محیطهایی که کشاورزی سنتی امکان پذیر نیست مانند بیابانها و مناطق آب و هوایی قطبی قابل استفاده هستند قابلیت آن را دارند که در جاهای مختلف توسعه یابند. امّا متاسفانه مزارع هوشمند برای هر نوع از سبزیجات مناسب نیستند به عنوان مثال این روش برای تولید سیب زمینی یا گوجه فرنگی مقرون به صرفه نیست ولی برای کاهو که به طور گسترده در غذاهای کرهای استفاده میشود، ایده آل است.
کیم: در مقایسه با زمینهای کشاورزی معمولی، ما ۴۰ درصد سود بیشتری داریم زیرا در لایههای مختلف قرار گرفتهایم و سیستم ما از فضای کمتری استفاده میکند و رشد سریعتری را ارائه میدهد. علاوه بر این، مزارع هوشمند یک شکاف فصلی در تقویم کشاورزی سنتی کره را پر میکنند. پس به دلیل گرمای شدید در تابستان قیمت سبزیجات دارای نوسان است. امّا گرمای خارجی بر مزارع هوشمند کنترل شده با دما تأثیر نمیگذارد.
علاوه بر آن، Farm 8 در حال برنامهریزی یک کافه از محصولات کامل با ماشینهای فروش سالاد در ایستگاه فوقالعاده شلوغ Euljiro در مرکز سئول است. همچنین آن شرکت در حال برنامهریزی برای نصب مزارع هوشمند در آپارتمانهای لوکس است جایی که خانوادهها میتوانند سبزیجات خود را در یک مرکز مدیریت شده در مجتمع پرورش دهند. ضمنا این شرکت فراتر از سالادها به سمت بخشهای آرایشی و بهداشتی و پزشکی هم رفته و در حال تحقیق در مورد این موضوع همراه با دولت و دانشگاهها است و انتظار دارد تا چند سال دیگر نتایج آن را ببیند.
پس در نهایت، با توجه به مطالب ذکر شده وکاهش روز افزون منابع آبی و تغییر شرایط اقلیمی و فرسایش و کمبود خاکهای حاصلخیز کشاورزی همه کشورهای جهان باید با تکیه بر فناوریهای نوین تحولاتی را ایجاد کنند تا علاوه بر تامین محصولات غذایی برای مردم کشورشان گامهای موثری در جهت اشتغالزایی و پیشرفت سرزمینشان بردارند.
منابع: