چای در بسیاری از کشورها و فرهنگ‌های مختلف به‌عنوان یکی از خوراکی‌های محبوب شناخته می‌شود و پرمصرف‌ترین نوشیدنی در جهان (به غیر از آب) است. پس از چای، می‌توان گفت که انواع دمنوش مصرف زیادی بین مردم جهان دارند و سال‌هاست که در طب سنتی از آنها استفاده می‌شود و اغلب به عنوان یکی از گزینه‌های درمان خانگی برای برخی بیماری‌ها مانند مشکلات گوارشی، استرس و بی‌خوابی استفاده می‌شوند.
اما آیا دمنوش‌ها می‌توانند شما را آرام کنند و سلامت شما را بهبود بخشند؟ دمنوش دلخواه خود را درست کنید و پای این مقاله بنشینید، تا با هم این موضوع را بررسی و بهترین دمنوش‌های آرام‌بخش را معرفی کنیم.
انواع چای و دمنوش گیاهی
انواع چای از برگ‌های گیاه کاملیا سیننسیس تولید می‌شوند. انواع چای (به ترتیب از بیشترین تا کمترین میزان کافئین فهرست شده‌اند) عبارت‌اند از:
- چای سیاه
- چای اولانگ
- چای سبز (از جمله ماچا که یک چای سبز پودری است)
- چای سفید
دمنوش‌های گیاهی از گیاهان و یا ادویه‌ها تهیه می‌شوند و حتی برخی از آنها ترکیبی از گیاهان و ادویه‌ها هستند. بیشتر دمنوش‌های گیاهی فاقد کافئین هستند. با توجه به مواد موجود در دمنوش‌های گیاهی، باید با دقت بیشتر در مصرف آنها دقت کنید. به عنوان مثال، اگر آلرژی یا حساسیت غذایی دارید، حتماً در مورد موارد حساسیت‌زا در دمنوش‌های گیاهی تحقیق کنید و بعد اقدام به خرید دمنوش کنید. این روزها انواع دمنوش و مخلوط‌های گیاهی بی‌شمار است و به وفور یافت می‌شوند، اما برخی از محبوب‌ترین دمنوش‌های گیاهی عبارت‌اند از:
- بابونه
- نعناع تند
- هیبیسکوس یا چای ترش
- رویبوس یا ردبوش
- بادرنجبویه
- زنجبیل
- دارچین
- علف لیمو
- یاسمن
- گل محمدی
- گل گاوزبان
- سنبل الطیب یا والرین
- اسطوخودوس
فواید دمنوش‌های گیاهی و انواع چای
تحقیقات بسیاری در مورد مزایای انواع دمنوش و چای روی سلامت جسمی و روانی انجام شده است و در بسیاری از آنها موارد زیر به دست آمده‌اند که از جمله مزایای مصرف انواع چای و دمنوش هستند:
کاهش استرس
نوشیدن دمنوش گیاهی و چای در اندازه متعادل می‌تواند باعث کاهش ترشح هورمون استرس کورتیزول شود.
بهبود عملکرد شناختی
ثابت شده است که افرادی که به طور منظم چای و دمنوش می‌نوشند، خطر ابتلا به زوال عقل و سکته مغزی در آنها کمتر است و همچنین عملکرد شناختی بهتری دارند.
کاهش اضطراب
در بسیاری از مطالعات مشخص شده است که نوشیدن چای و دمنوش با کاهش علائم اضطراب در ارتباط است.
درمان افسردگی
یک مطالعه نشان می‌دهد که میزان افسردگی در افرادی که سه فنجان یا بیشتر در هفته چای و دمنوش‌های گیاهی می‌نوشیدند کمتر است.
کاهش خطر ابتلا به سرطان
مطالعات متعدد، نوشیدن چای و برخی دمنوش‌ها را با کاهش خطر ابتلا به برخی سرطان‌های خاص، از جمله سرطان سینه، پروستات و روده بزرگ مرتبط دانسته‌اند.
به خاطر داشته باشید که دمنوش و چای نباید به عنوان جایگزینی برای درمان‌های مرتبط با اضطراب یا سایر مراقبت‌های نپزشکی و روانی مورد استفاده قرار بگیرند و تنها می‌توانند مکمل درمان باشند. فوایدی که برای انواع دمنوش و چای در نظر گرفته می‌شود، بسیار امیدوارکننده است تنها به این شرط که در مصرف آن زیاده‌روی نکنید. اگر داروی خاصی مصرف می‌کنید، در مورد مصرف دمنوش‌های گیاهی حتما با پزشک خود مشورت کنید تا دچار تداخل دارویی نشوید.
چرا برخی دمنوش‌های گیاهی و چای آرامش‌بخش هستند؟
وقتی یک فنجان دمنوش و چای گرم در دست دارید، دنیا خیلی آرام‌تر و لذت‌بخش‌تر به نظر می‌رسد. آیا تا به حال به این فکر کرده‌اید که چه چیزی این نوشیدنی‌ها را اینقدر آرام‌بخش می‌کند؟
تجربه‌ای که در تهیه و نوشیدن انواع دمنوش و چای وجود دارد، از جمله فرآیند تهیه دمنوش، گرمای ناشی از این نوشیدنی‌ها، محیطی که چای و دمنوش در آن مصرف می‌شود و نقش رایحه درمانی ممکن است در خواص آرامش‌بخش دمنوش و چای نقش داشته باشند.
برخی از ترکیبات موجود در خود این نوشیدنی‌ها نیز اثرات آرام‌بخش دارند و می‌توان آنها را یک دمنوش برای رفع خستگی دانست. ترکیبات طبیعی موجود در چای و دمنوش‌های گیاهی دارای فواید بسیاری برای سلامت بدن هستند. برخی از این ترکیبات عبارت‌اند از:
پلی فنول‌ها
دسته‌ای از ترکیبات گیاهی دارای مزایای ضد التهابی و آنتی اکسیدانی هستند که از آسیب به سلول‌های بدن جلوگیری می‌کنند. در بسیاری از پلی فنول‌ها، نمونه‌ای از برخی عناصر از جمله فلاونوئیدها به نام کاتچین وجود دارد.
یکی از انواع کاتچین موجود در چای (EGCG) اپی‌گالوستاچین گالت نام دارد که نشان داده شده است که استرس و التهاب را کاهش می‌دهد و همچنین توجه و تمرکز را بهبود می‌بخشد.
اسید آمینه
برخی اسید‌های آمینه که به بدن کمک می‌کنند تا مواد شیمیایی عصبی مانند سروتونین، دوپامین و گابا تولید کند، در بسیاری از دمنوش‌ها و چای وجود دارند.
کافئین
بسیاری از مصرف کنندگان چای اعلام کرده‌اند که چای به آنها احساس آرامش و هوشیاری همزمان می‌دهد. این ممکن است به دلیل وجود کافئین در چای و ترکیب شدن کافئین و ال-تینین با باشد.
انواع دمنوش آرام‌بخش برای کاهش استرس و اضطراب
ما در دنیای پر استرس زندگی می‌کنیم. حتی اگر شما یکی از میلیون‌ها نفری نیستید که دچار اختلال اضطراب هستند، به احتمال زیاد با برخی مواقع دچار استرس و اضطراب می‌شوید و با آن دست و پنجه نرم می‌کنید. علاوه بر برخی درمان‌های روانشناختی، تغذیه سالم و انتخاب سبک زندگی، نوشیدن برخی دمنوش‌ها نیز می‌تواند به کاهش استرس و اضطراب کمک کند.
چای سبز
این چای حاوی اسید آمینه مفید تیانین است که باعث تولید دوپامین، سروتونین و گابا می‌شود و به شما کمک می‌کند احساس آرامش کنید. همچنین حاوی EGCG است که با التهاب مبارزه می‌کند و سطح هورمون استرس را کاهش می‌دهد.
به خاطر داشته باشید که تحقیقات روی تیانین و اثر آن روی کاهش اضطراب نشان می‌دهد که این خاصیت با مصرف ۲۰۰ میلی‌گرم یا حدود ۸ فنجان چای سبز در روز نمایان می‌شود.
دمنوش بابونه
بابونه خواص زیادی در کاهش اضطراب دارد که این خواص به دلیل وجود یک فلاونوئید به نام آپیژنین است. این ترکیب طبیعی در برخی از دمنوش‌ها و همچنین کرفس، پیاز، پرتقال و گیاهانی مانند آویشن و ریحان یافت می‌شود. آپیژنین روی گیرنده‌هایی در مغز تاثیر می‌گذارد که توسط داروهای ضد اضطراب خاصی به نام بنزودیازپین‌ها هدف قرار می‌گیرند.
تحقیقات بیشتری برای تعیین میزان مصرف دمنوش بابونه یا چای بابونه برای کاهش اضطراب مورد نیاز است، اما یک مطالعه نشان داده که شرکت کنندگان مبتلا به اختلالات اضطرابی پس از مصرف ۵۰۰ میلی‌گرم دمنوش بابونه ۳ بار در روز، با کاهش علائم اضطراب آن هم به میزان قابل توجهی مواجه شدند.
به خاطر داشته باشید که دمنوش بابونه با برخی از داروها تداخل دارد، بنابراین اگر قصد نوشیدن منظم آن را دارید، با پزشک خود مشورت کنید.
دمنوش نعنا
قرار دادن برگ‌های نعناع در آب و حرارت دادن به این ترکیب، یک دمنوش بسیار خوشمزه و خوشبو را به وجود می‌آورد که می‌تواند خواص بسیاری برای بدن داشته باشد. برخی مطالعات نشان می‌دهند که دمنوش نعنا می‌تواند باعث کاهش اضطراب شود و به عنوان یک نوشیدنی آرام‌بخش عمل می‌کند.
دمنوش بادرنجبویه
این دمنوش گیاهی قرن‌هاست که در طب سنتی مورد استفاده قرار می‌گیرد و تحقیقات اخیر تأیید کرده است که می‌تواند باعث ایجاد احساس آرامش و بهبود و درمان اضطراب شود. تحقیقات بیشتری برای تعیین میزان مصرف دمنوش بادرنجبویه برای کاهش اضطراب مورد نیاز است.
دمنوش اسطوخودوس
با اینکه بیشتر مطالعات انجام شده برای اثبات تاثیرگذاری اسطوخودوس روی درمان اضطراب و آرام بخشی کوچک هستند، اما تحقیقات امیدوارکننده‌ای در مورد مصرف دمنوش اسطوخودوس وجود دارد. در مطالعه‌ای مشخص شده که شرکت کنندگان میزان اضطراب کمتری را پس از مصرف ۲ میلی‌گرم دمنوش اسطوخودوس (حدود یک کیسه چای) نشان داده‌اند.
دمنوش‌های گیاهی دیگر
این روزها به صورت مداوم در مورد خواص کاهش دهنده اضطراب بسیاری از دمنوش‌های گیاهی از جمله سنبل الطیب صحبت می‌شود. اما این موضوع در مورد تمام این دمنوش‌ها صدق نمی‌کند و برای اثبات تاثیرگذاری آنها، نیاز به تحقیقات بیشتری است.
توجه به این نکته مهم است که سنبل الطیب با برخی داروها تداخل دارد، بنابراین اگر قصد دارید به طور منظم از آن استفاده کنید، با پزشک خود مشورت کنید. گل ساعتی نیز دارای خواصی مانند آرام‌بخشی است، اما باعث انقباضات رحمی می‌شود و برای افراد باردار توصیه نمی‌شود.
بسیاری از میوه‌ها نیز برای کاهش استرس و اضطراب مفید هستند و می‌توانید با آنها دمنوش‌هایی خوشمزه و مفید درست کنید. گیلاس یکی از این میوه‌ها است، که آنتی‌اکسیدان‌های موجود در گیلاس می‌توانند به کاهش استرس و اضطراب کمک کنند. با تهیه دمنوش گیلاس می‌توانید از اثر آرام‌بخشی آن بهره ببرید و به بهبود حال عمومی بدن خود کمک کنید.
چای‌های کافئین‌دار و اضطراب
اگرچه مصرف ۴۰۰ میلی‌گرم کافئین یا بیشتر با افزایش اضطراب مرتبط است، اما میزان کافئین در بیشتر چای‌ها بسیار کمتر است. مقدار کافئین چای به نوع چای و همچنین زمان مصرف بستگی دارد، اما به طور کلی ۱۷۰ تا ۲۲۶ گرم چای حاوی ۱۴-۶۱ میلی‌گرم کافئین در هر وعده است. حتی اگر اضطراب دارید، چای‌های کافئین‌دار را می‌توانید در حد اعتدال مصرف کنید.
بهترین دمنوش‌ها برای خواب آرام‌تر
معمولا بسیاری از متخصصان، مصرف انواع چای و دمنوش را به عنوان راهی برای آرام کردن بدن قبل از خواب و داشتن خوابی آرام‌تر پیشنهاد می‌کنند. اگر شما نیز یکی از میلیون‌ها نفر هستید که مشکل خواب دارند، می‌توانید نوشیدن دمنوش‌های گیاهی و انواع چای را قبل از خواب امتحان کنید.
دمنوش‌های گیاهی بدون کافئین که در این مقاله به آنها اشاره کردیم، همگی می‌توانند اثر آرام‌بخشی دارند و می‌توانند به داشتن خواب آرام‌تر کمک کنند. (این شامل بابونه، نعناع فلفلی، گل ساعتی و بادرنجبویه می‌شود.) این به ویژه در مورد بابونه و گل ساعتی که به طور خاص با داشتن خواب بهتر مرتبط هستند، صادق است.
نکات مهم در مصرف دمنوش‌های گیاهی در خانه
با اینکه دمنوش‌های گیاهی خواص بسیاری برای ما دارند و می‌توانند به آرام شدن ما کمک کنند، اما باید توجه داشته باشید که در مصرف آنها در خانه باید به برخی نکات دقت کنید:
- چای طبیعی و دمنوش‌های گیاهی به دلیل ترکیبات گیاهی مفیدی که دارند، اثرات آرام بخش زیادی بر مغز و دستگاه گوارش دارند.
- تحقیقات فعلی در مورد تاثیر چای روی اعصاب کم است. اما در بسیاری از مطالعات به این اشاره شده است که بسیاری از چای‌های کیسه‌ای حاوی اسانس یا رنگ‌دهنده هستند، که مصرف زیاد آنها می‌تواند تاثیر منفی بر بدن و سلامت آن داشته باشد.
- برخی از دمنوش‌های گیاهی می‌توانند با داروها تداخل داشته باشند، بنابراین اگر می‌خواهید دمنوش خاصی را در رژیم غذایی خود قرار دهید، باید با پزشک خود مشورت کنید.
- با وجود برخی محدودیت‌ها، چای و برخی دمنوش‌ها می‌توانند راهی کم خطر و لذت بخش برای گنجاندن غذاهای گیاهی مفید در رژیم غذایی شما باشد.
کدام‌یک از این دمنوش‌ها را برای کاهش اضطراب و استرس امتحان کردید و از کدام بیشترین تاثیر را در آرام شدن مشاهده کردید؟ خوشحال می‌شویم نظر خود را در مورد مصرف چای و دمنوش روی آرام‌تر شدن بیان کنید.
