بهترین فیلم های سینمایی ایرانی بعد از انقلاب؛ چهل سال پرده نقره‌ای

سینما زودتر از بسیاری از صنعت‌های غربی وارد ایران شد و با تاخیری اندک از کشورهای صنعتی دنیا رشد کرد. نخستین سینماتوگراف در سال ۱۲۷۹ و در زمان مظفرالدین شاه به ایران وارد شد. اولین فیلم ناطق ایرانی یعنی «دختر لر» در در سال ۱۳۱۲ ساخته شد. جشنواره جهانی فیلم تهران در دهه ۵۰، مهم‌ترین جشنواره سینمایی در آسیا بود و فیلم‌های مهمی از تاریخ سینمای جهان در این جشنواره حضور داشتند.

سینمای ایران همواره جایگاه مهمی در سینمای جهان داشته و بهترین فیلم های سینمایی ایرانی از بهترین فیلم‌های تاریخ سینما محسوب می‌شوند و حضوری پر‌رنگ در جشنواره‌های جهانی دارند.  سینمای ایران بعد ازانقلاب، برای چند سالی رو به زوال رفت اما از میانه دهه ۶۰ با کارگردانانی چون عباس کیارستمی، امیر نادری،  بهرام بیضایی و داریوش مهرجویی دوباره پا گرفت و در عرصه بین‌المللی مطرح شد. دهه هفتاد اوج دوران سینمای بعد از انقلاب بود اما از میانه دهه ۸۰ کم‌کم سیر نزولی خود را شروع کرد تا دهه ۹۰ که بدترین دوره سینمای بعد از انقلاب بود.

اگر به ژانر ترسناک علاقه دارید، بهترین فیلم های ترسناک جهان را در مقاله دیگر بخوانید. در مقاله زیر لیست بهترین فیلم های سینمایی ایرانی را بخوانید:

فیلم دونده، در لیست بهترین فیلم های سینمایی ایرانی جهان

امیرو، قهرمان نوجوان فیلم «دونده» رویای رفتن و گذشتن از خلیج را دارد اما شرایط امیرو سخت است او مجبور است با کارهای مختلف از واکس زدن کفش‌ها تا یخ فروشی، جلش را از آب بیرون بکشد.

امیرو بلندپرواز است و از هر خطی بیرون می‌زند و با قوانین خودش بازی می‌کند. این فیلم واقعگرا و در عین حال شاعرانه امیر نادری سرآغاز ورود دوباره سینمای ایران به جهان، پس از انقلاب بود و تاثیر بسیار زیادی بر فیلم‌های بعد از خودش داشت.

• کارگردان: امیر نادری
• بازیگران: مجید نیرومند، موسی ترکی زاده
• سال ساخت: ۱۳۶۳
• مدت زمان: ۹۴ دقیقه

همچنین ببینید: 8 فیلم ایرانی عاشقانه جدید

فیلم خانه دوست کجاست، از بهترین فیلمهای سینمایی ایرانی

فیلم «خانه دوست کجاست» اولین فیلم از سه‌گانه کوکر عباس کیارستمی، کارگردان بزرگ ایرانی است. «خانه دوست کجاست» و دو فیلم دیگر این سه‌گانه یعنی فیلم «زیر درختان زیتون» و «زندگی و دیگر هیچ» همگی در روستای کوکر استان گیلان فیلمبرداری شده‌اند.

پسربچه‌ای دفتر مشق دوستش را اشتباهی از مدرسه به خانه آورده است. او حالا می‌خواهد خانه دوستش را پیدا کند و دفترش را به دستش برساند تا بتواند مشق‌هایش را بنویسد تا معلم او را دعوا نکند. داستان فیلم «خانه دوست کجاست» به همین سادگی و سرراستی است اما در دستان شاعری چون عباس کیارستمی به یکی از بهترین فیلم های سینمایی ایرانی بدل شده است.

این فیلم برنده پلنگ برنزی جشنواره لوکارنو شد و بنیاد فیلم بریتانیا این فیلم را یکی از ۵۰ فیلمی که باید قبل از ۱۴ سالگی دید، نام برده است.

• کارگردان: عباس کیارستمی
• بازیگران: بابک احمدپور، احمد احمدپور
• سال ساخت: ۱۳۶۵
• مدت زمان: ۸۳ دقیقه

باشو غریبه کوچک، بهترین فیلم سینمایی ایرانی

فیلم «باشو غریبه کوچک» را می‌توان متفاوت‌ترین فیلم درباره جنگ ایران و عراق دانست. باشو نوجوان جنوبی که از جنگ فرار کرده به صورت اتفاقی سر از یکی از روستاهای شمال درمی‌آورد و نایی با بازی درخشان سوسن تسلیمی او را در خانه‌اش می‌پذیرد. نایی با زبان گیلکی نمی‌تواند با باشو که فقط عربی بلد است، صحبت کند اما چیزی مهم‌تر، عشقی از جنس مادر و فرزندی این دو نفر را به هم نزدیک می‌کند.

باشو را بسیاری بهترین فیلم سینمایی ایرانی می‌دانند، فیلمنامه این فیلم با طرحی از سوسن تسلیمی نوشته شده و به دلیل نگاه ضد جنگش، ۴ سال در توقیف ماند تا بالاخره در سال ۱۳۶۸ توانست اکران شود.

• کارگردان: بهرام بیضایی
• بازیگران: سوسن تسلیمی، عدنان عفراویان، پرویز پورحسینی، فرخ‌لقا هوشمند، اکبر دودکار، رضا هوشمند، اعظم رهبر
• سال ساخت: ۱۳۶۴
• مدت زمان: ۱۲۱ دقیقه

کلوزآپ، زیباترین فیلم سینمایی ایرانی

فیلم «کلوزآپ» مرزهای واقعیت و خیال، فیلم مستند و فیلم داستانی و در نهایت سینما و زندگی واقعی را درهم می‌شکند.

حسین سبزیان مردی از طبقه کارگر که عجیب دل بسته فیلم «بایسیکل‌ران» مخملباف است، روزی در اتوبوس خودش را به جای مخملباف به زنی معرفی می‌کند. ظاهر سبزیان هم بی‌شباهت به محسن مخلمباف نیست. در دهه ۶۰ که اوج روزهای مخملباف است، زن او را به خانه‌اش می‌برد تا به فرزندانش معرفی کند. سبزیان می‌گوید در پی ساختن فیلمی است و بازیگرانش را از پسران آن خانواده انتخاب می‌کند. در حینی که سبزیان به خانه این خانواده رفت و آمد می‌کند، پدر خانواده به سبزیان شک می‌کند و در نهایت متوجه می‌شود که او دروغ می‌گوید. عباس کیارستمی این خبر را در روزنامه‌ای می‌خواند و تصمیم میگیرد تا از این ماجرا فیلمی بسازد.

فیلم «کلوزآپ» یکی از شاعرانه‌ترین فیلم‌ها درباره خود سینماست و لحظه رویارویی سبزیان و مخملباف شاید یکی از بی‌نظیرترین سکانس‌های تاریخ سینما باشد.

• کارگردان: عباس کیارستمی
• بازیگران: حسین سبزیان، حسن فرازمند، هوشنگ شماعی، ابوالفضل آهن خواه، مهرداد آهن خواه، نیر محسنی زنوزی، محسن مخملباف، عباس کیارستمی
• سال ساخت: ۱۳۶۸
• مدت زمان: ۹۸ دقیقه

فیلم هامون، از بهترین سینمایی های ایرانی

تصویر خسرو شکیبایی در نقش هامون در تاریخ سینمای ایران ثبت شده و کمتر فیگوری در سینمای ایران این‌چنین ماندگار، تاثیرگذار و کالت شده است. «هامون» از اولین فیلم‌های بعد از انقلاب بود که به چهره روشنفکر طبقه متوسطی که انقلاب و جنگ را پشت سر گذاشته، پرداخت.

هامون نویسنده‌ای است که سردرگم شده، نمی‌تواند رساله‌اش را تمام کند و از طرف دیگر همسرش که او را عاشقانه دوست می‌دارد، می‌خواهد از او جدا شود. فیلم درباره درگیری‌های فلسفی هامون است  و مهرجویی در دوران اوج خود این درگیری‌ها را با تصاویری سورئال و توهمی به تصویر می‌کشد.

• کارگردان: داریوش مهرجویی
• بازیگران: خسرو شکیبایی، عزت‌الله انتظامی، حسین سرشار، بیتا فرهی، جلال مقدم، فتحعلی اویسی
• سال ساخت: ۱۳۶۸
• مدت زمان: ۱۲۰ دقیقه

فیلم سگ‌کشی، از بهترین فیلم های سینمایی ایرانی

فیلم «سگ‌کشی» پرفروش‌ترین و پرطرفدارترین فیلم سینمایی ایرانی در سال ۱۳۸۰ بود و بیضایی پس از ۱۲ سال دوری از سینما، با این فیلم دوباره به پرده نقره‌ای بازگشت.

داستان در سال ۱۳۶۷ می‌گذرد و گلرخ کمالی با بازی به یاد ماندنی مژده شمسایی یک نویسنده جوان است که بعد از یکسال قهر از همسرش به تهران برمی‌گردد و متوجه می‌شود که شوهرش به دلیل کلاهبرداری شریکش ورشکسته شده و اکنون با انبوهی از بدهی در زندان است. گلرخ تلاش می‌کند تا چک‌های همسرش را از طلبکاران به یک‌سوم قیمت بخرد و شوهرش را آزاد کند.

داستان «سگ‌کشی» نفس‌گیر است، این فیلم یک لحظه راحتتان نمی‌گذارد و با پایان غیرمنتظره و خردکننده‌اش اسمش را در لیست بهترین فیلم های سینمایی ایرانی ثبت کرده است.

• کارگردان: بهرام بیضایی
• بازیگران: مژده شمسایی، مجید مظفری، میترا حجار، رضا کیانیان، داریوش ارجمند، احمد نجفی، حسن پورشیرازی، فردوس کاویانی، حبیب دهقان‌نسب، بهزاد فراهانی، عنایت‌الله بخشی، رابعه اسکویی، اسماعیل شنگله، مهتاب نصیرپور، داوود فتحعلی‌بیگی
• سال ساخت: ۱۳۸۰
• مدت زمان: ۱۴۵ دقیقه

جدایی نادر از سیمین، پرطرفدارترین فیلم سینمایی ایرانی

فیلم «جدایی نادر از سیمین» یکی از پرافتخارترین فیلم‌های ایرانی در سطح جهان است و بسیاری آن را بهترین فیلم سینمایی ایرانی می‌دانند. این فیلم توانست برای اولین بار اسکار بهترین فیلم خارجی زبان را برای ایران به ارمغان بیاورد و همچنین برنده گلدن‌گلوپ بهترین فیلم خارجی زبان و خرس طلایی جشنواره برلین شد.

فیلم «جدایی نادر از سیمین» داستان پیچیده‌ای دارد. سیمین همسر نادر می‌خواهد از ایران مهاجرت کند اما نادر می‌خواهد در ایران بماند و از پدر پیرش که آلزایمر دارد مراقبت کند و دختر نوجوان این زوج بین پدر و مادر سردرگم است. نادر پرستاری را برای مراقبت از پدرش استخدام می‌کند. یک روز پرستار، پدر نادر را تنها می‌گذارد و نادر که عصبانی است پرستار را از خانه بیرون می‌کند. پرستار که حامله بوده مدعی می‌شود که در آن دعوا فرزندش را سقط کرده است.

• کارگردان: اصغر فرهادی
• بازیگران: لیلا حاتمی، پیمان معادی، شهاب حسینی، ساره بیات، سارینا فرهادی، بابک کریمی، شیرین یزدان‌بخش، مریلا زارعی
• سال ساخت: ۱۳۸۹
• مدت زمان: ۱۲۳ دقیقه

خانه پدری، بهترین فیلم سینمایی ایرانی جدید

«خانه پدری» یکی از پر حاشیه‌ترین ساخته‌های کیانوش عیاری کارگردان سینمای ایران است. فیلم «خانه پدری» در سال ۱۳۸۹ ساخته شد اما تا سال ۱۳۹۸ توقیف بود و اجازه اکران نداشت. این فیلم در ۱ آبان ۹۸ مجوز اکران گرفت اما پس از پنج روز دوباره توقیف شد و در نهایت با سانسور صحنه‌هایی از فیلم، دوباره در ۲۲ آبان به روی پرده‌ها رفت.

فیلم با قتل ملوک شروع می‌شود. ملوک دختر یک خانواده سنتی در دوران قاجار است که پدرش و برادرش او را به دلایل ناموسی می‌کشند و در زیرزمین خانه دفن می‌کنند. داستان «خانه پدری» داستان ۵ نسل این خانواده تا امروز و داستان دختران این خانواده است که هرکدام به نوعی قربانی مردسالاری می‌شوند. قبر ملوک که در زیرزمین این خانه است انگار سایه‌ای بر این خانه انداخته و حضورش را مدام یادآوری می‌کند. دختری بی‌گناه که به دست مردان خانواده به شکلی فجیع کشته شد حالا خیال مردان خانه را آشفته می‌کند.

• کارگردان: کیانوش عیاری
• بازیگران: مهدی هاشمی، شهاب حسینی، مهران رجبی، ناصر هاشمی، نازنین فراهانی، مینا ساداتی
• سال ساخت: ۱۳۸۹
• مدت زمان: ۱۰۰ دقیقه

فیلم مادر، در لیست نوستالژی ترین فیلم سینمایی ایرانی

شاید کمتر کسی را می‌توان پیدا کرد که فیلم سینمایی مادر به کارگردانی علی حاتمی را ندیده باشد. این فیلم یکی از شاهکارهای جاودانه سینمای ایران است که در سال 1368 ساخته شد. فیلم سینمایی مادر داستان پیرزنی را روایت می‌کند که در سرای سالمندان زندگی می‌کند. او که روزهای پایانی عمرش را می‌گذراند به خانه خودش برمی‌گردد. به همین خاطر تمام فرزندان خودش را دور هم جمع می‌کند و از این جا ماجراهای اصلی این فیلم آغاز می‌شود.

فیلم سینمایی مادر از حضور تعدادی از بهترین بازیگران سینمای ایران بهره برد. نقش اول این فیلم محمدعلی کشاورز بود که در کنار آن رقیه چهره‌آزاد و اکبر عبدی نیز به ایفای نقش پرداختند. این فیلم در آن سال آن‌قدرها مورد استقبال مردم و منتقدین قرار گرفت که توانست جوایز زیادی را از آن خود کند. این فیلم به ترتیب سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول زن و بهترین بازیگر نقش دوم مرد را توانست از آن خود کند. به‌غیر از این موارد بازی بازیگرانی همچون فریماه فرجامی، اکرم محمدی، امین تارخ، حمید جبلی و … نیز بسیار چشمگیر و به‌یادماندنی از آب درآمد.

فیلم سینمایی مهمان مامان

08

اگر متولد قبل از دهه هشتاد باشید احتمالاً ممکن است فیلم سینمایی «مهمان مامان» را دیده باشید. این فیلم به کارگردانی داریوش مهرجویی جزو هفدمین آثار او بود که در سال 1382 ساخته شد. این فیلم داستانی شیرینی و پر ماجرا دارد که توانسته هوشمند مرادی کرمانی نوشته شد که با استقبال زیادی تماشگران و منتقدان زیادی شد.

داستان این فیلم ماجرای مادر یک خانواده به نام عفت را که در یک خانواده جنوب شهری زندگی می‌کند روایت می‌کند. اصل ماجرای این است که او متوجه می‌شود که خواهرزاده‌اش به همراه نوعروس خود قرار است به مهمانی او بیایند. مادر خانواده هم برای حفظ آبرو، دستپاچه و نگران است و تلاش زیادی می‌کند که وضعیت ظاهری خانه را حفظ کند. در همین حین شوهر او (حسن پورشیرازی) مردی بی‌خیال است که با رفتارهایش باعث افزایش استرس و نگرانی او می‌شود. همسایه‌های عفت که متوجه این قضیه می‌شوند سعی می‌کنند تا به هر نحوی که شده در پذیرایی از مهمانان جوان او کمک کنند.

داریوش مهرجوبی به جزیی‌ترین نکات این فیلم بسیار توجه کرده است و مانند آثار قبلی خود، ثابت کرد که چقدر فرهنگ و جامعه ایرانی را خوب می‌شناسد. او با پرداخت و به تصویر کشیدن داستانی از هوشنگ مرادی کرمانی، یادگاری دلچسبی از خود به سینمای ایران و دوستارانش هدیه داد. این فیلم آن قدر گرم و سرگرم کنند است که هر کسی احتمالاً چندین بار آن را دیده است. فیلم سینمایی مهمان مامان ساخته داریوش مهرجویی در ده رشته جشنواره فیلم فجر نامزد دریافت جایزه شد که موفق جایزه اصلی بهترین فیلم جشنواره فجر را بدست بیاورد.

در آخر…

سینمای مستقل ایران همواره توانسته جایگاهی در تاریخ سینمای جهان داشته باشد. فیلم‌های ایرانی خوب بسیارند اما مجال پرداختن به همه این فیلم‌ها در بالا نبود. در زیر لیست بهترین فیلم های سینمایی ایرانی را می‌بینید که در لیست بالا ذکر نشدند اما ارزش دیدن دارند و در تاریخ سینمای ایران ماندگار شده‌اند.

• پرده آخر ( واروژ کریم مسیحی، ۱۳۶۹)

• مرگ یزدگرد (بهرام بیضایی، ۱۳۶۰)
• کمال‌الملک (علی حاتمی، ۱۳۶۳)
• کاغذ بی‌خط (ناصر تقوایی، ۱۳۸۰)
• نفس عمیق (پرویز شهبازی، ۱۳۸۱)
• عروس آتش (خسرو سینایی، ۱۳۷۸)
• سرب (مسعود کیمیایی، ۱۳۶۷)
• بایسیکل‌ران (محسن مخملباف، ۱۳۶۵)
• شوکران (بهروز افخمی، ۱۳۷۹)
• شاید وقتی دیگر (بهرام بیضایی، ۱۳۶۶)
• مادر (علی حاتمی، ۱۳۶۸)

• روسری آبی (رخشان بنی‌اعتماد، ۱۳۷۳)
• بادکنک سفید (جعفر پناهی، ۱۳۷۳)
• دایره (جعفر پناهی، ۱۳۷۸)
• اجاره‌نشین‌ها (داریوش مهرجویی، ۱۳۶۵)
• آب، باد، خاک ( امیر نادری، ۱۳۶۴)
• طعم گیلاس (عباس کیارستمی، ۱۳۷۶)
• مهمان مامان (داریوش مهرجویی، ۱۳۸۲)
• پله آخر (علی مصفا، ۱۳۹۰)
• بوتیک (حمیدرضا نعمت‌الله، ۱۳۸۲)
• ناف (محمد شیروانی، ۱۳۸۱)
• لاک‌پشت‌ها هم پرواز می‌کنند (بهمن قبادی، ۱۳۸۲)
• زمانی برای مستی اسب‌ها (بهمن قبادی، ۱۳۷۸)
• ناخدا خورشید (ناصر تقوایی، ۱۳۶۵)
• زیر پوست شهر (رخشان بنی‌اعتماد، ۱۳۷۹)

• نفس عمیق (پرویز شهبازی، ۱۳۸۱)
• خیلی دور، خیلی نزدیک (رضا میرکریمی، ۱۳۸۳)
• پرویز (مجید برزگر، ۱۳۹۳)
• مصائب شیرین (علیرضا داوودنژاد، ۱۳۷۷)
• شبح کژدم ( کیانوش عیاری، ۱۳۶۵)
• ماهی و گربه (شهرام مکری، ۱۳۹۲)
• مرهم (علیرضا داوودنژاد، ۱۳۸۹)

• دلشدگان (علی حاتمی، ۱۳۷۰)
• مسافران (بهرام بیضایی، ۱۳۷۰)
• از کرخه تا راین (ابراهیم حاتمی‌کیا، ۱۳۷۱)
• لیلا (داریوش مهرجویی، ۱۳۷۶)
• دندان مار ( مسعود کیمیایی، ۱۳۶۸)
• مادیان (علی ژکان، ۱۳۶۴)
• درباره الی (اصغر فرهادی، ۱۳۸۹)
• بودن یا نبودن (کیانوش عیاری، ۱۳۷۷)
• فروشنده (اصغر فرهادی، ۱۳۹۴)

همچنین ببینید: تئاتر خیابانی و تاریخچه آن

جمع‌بندی

در این مقاله از مجله اسنپ اکسپرس چند مورد از بهترین فیلم های سینمایی ایرانی بعد از انقلاب را معرفی کردیم. فیلم‌هایی که هرکدام از آن‌ها توانستند جایزه‌های متعددی را از منتقدین سینما دریافت کنند. برخی از آن‌ها جریان‌ساز شدند و برخی دیگر بعد از گذشت سالیان سال هنوز هم ببینند دارد. حال شما در قسمت نظرات بهترین فیلم سینمایی ایرانی بعد از انقلاب از نظر خودتان را برای ما بنویسید.

سوالات متداول:

بهترین فیلم های سینمایی ایرانی کدامند؟

فیلم‌های خشت و آینه، سوته‌دلان، طعم‌گیلاس، کلوزآپ، هامون، خانه دوست کجاست، جدایی نادر از سیمین، درباره الی، فروشنده، طبیعت بیجان، گزارش، دایره مینا، صادق‌کرده، اسرار گنج دره جنی، مغول‌ها، خانه پدری، باشو غریبه کوچک، مرگ یزدگرد، سگ‌کشی، زیر پوست شهر، بودن یا نبودن، کاغذ بی‌خط، عروس آتش، شطرنج باد، بادکنک سفید و بایسیکل‌ران از بهترین فیلم های سینمایی ایرانی هستند.

بهترین کارگردانان سینمای ایران چه کسانی هستند؟

از بهترین کارگردانان سینمای ایران می‌توان به مسعود کیمیایی، ابراهیم گلستان، سهراب شهید ثالث، پرویز کیمیاوی، فرخ غفاری، بهرام بیضایی، عباس کیارستمی، امیر نادری، داریوش مهرجویی نام برد.