کله پاچه یکی از غذاهای سنتی مردم خاورمیانه، بهویژه ایران است. این غذا که اغلب بهعنوان صبحانه خورده میشود و از چند صد سال گذشته، در ایران سرو شده است. بنابراین میتواند یکی از گزینههای محبوب در پاسخ به سوال «صبحانه چی بخوریم؟» باشد. همچنین کله پاچه غذایی بوده که هم اعیان از آن استقبال میکردهاند و هم سایر مردم و به همین دلیل هم، در بعضی از جشنهای مردم نیز آن را آماده میکردند. در این مقاله قصد داریم تا طرز تهیه کله پاچه را به شما بگوییم. درست است که پخت کله پاچه سخت به نظر میرسد، اما اگر قدمبهقدم کارهای آن را انجام دهید، مسلما به یک غذای لذیذ و خوشمزه خواهید رسید.
مواد لازم برای تهیه کله پاچه
وقتی حرف از کله پاچه و مواد لازم برای پخت آن به میان میآید، اختلافنظرها هم ظاهر میشوند چون میتوان گفت تقریبا هر منطقهای مواد مختص به خود را رو میکند و طعمهای مختلفی به این غذا میدهد. اما بهطور کل، چند چاشنی و ادویه داریم که همیشه در بین مواد لازم برای تهیه کله پاچه، سروکلهشان پیدا میشود: سیر، نمک، زردچوبه، پیاز و فلفل سیاه.
علاوهبراین در خیلی از موارد زنجیبل، هل، برگ بو، تخم گشنیز، کرفس، نخود و حتی چوب دارچین هم در بین مواد لازم پیدایشان میشود که اغلبشان برای از بین بردن بوی این غذا هستند. بهعلاوه اینکه، این مواد میتوانند باعث خوشمزهترشدن کلهپاچه بعنوان یک صبحانه ایرانی شوند.
برای تهیه یک دست کله و 4 عدد پاچه، شما به 1 عدد پیاز بزرگ، 100 گرم نخود (در صورت تمایل)، 2 عدد چوب دارچین، 2 حبه سیر، نصف قاشق چایخوری زنجیبل و میزان کافی نمک، فلفل سیاه و زردچوبه، نیاز خواهید داشت. 100 گرم نخود معمولا به این دلیل استفاده میشود که شما بتوانید با آب کله پاچه، یک آبگوشت لذیذ هم میل کنید. برای یک دست کله، به 7 عدد هل، 3 عدد برگ بو و 2 ساقه کرفس نیاز دارید. اضافهکردن این موارد اختیاری است. بعضیها مقداری آبلیمو و یا آبغوره اضافه میکنند.
تمیزکردن کله پاچه در خانه
برای تمیزکردن کله پاچه شما به چند ابزار نیاز دارید:
- چاقو
- چکش یا تبر
- برس
- تخته آشپزی
تخته را روی سطحی بگذارید که موقع تمیزکاری جابهجا نشود. کار اصلی در این مرحله این است که سر را به دو نیم تقسیم کنید و در این مرحله هم باید نیروی زیادی خرج کنید. از قسمت دماغ کله گوسفند باید شروع کنید، چون نسبت به جمجمه نرمتر است. بر این اساس با تبر، چاقو یا ساطور به قسمت دماغ ضربه بزنید و نصفش کنید.
قبل از اینکه سر را نصف کنید از پشت کله، یعنی از نای، آب را با فشار به داخل سر بفرستید تا داخل کله تمیز شود. توجه کنید که اگر میخواهید مغز را هم بخورید باید سر را تا جایی که دستتان به مغز برسد، نصف کنید. اگر هم به مغز و چربی بیشازحدش علاقهای ندارید، باید آب را ترجیحا با شلنگ و با فشار وارد کنید و داخل کله را تمیز کنید. بعد از تمیزکردن موها، باید ساطور یا چاقو را در شکافی که ایجاد کردید قرار دهید و روی همان رد ضربه را از بالا فرود بیاورید تا نصفشدگی بیشتر شود و بعد با دو دست، سر را از وسط کاملا نصف کنید.
شیوه پاک کردن موهای کله پاچه
حالا نوبت به تمیزکردن موها میرسد، سر را حسابی مالش دهید و سعی کنید با همین مالشدادن، بخشی از موها را بکنید. مسلما همچنان مو باقی خواهد ماند، با چاقو سر را بتراشید و آب داغ را روی سر بگیرید تا بقیه موها جدا شوند، اگر باز هم مو باقی ماند باید با برس موها را بتراشید و اگر دلتان میخواهد سر را بیشتر تمیز کنید، باید سر را کمی با آتش بسوزانید و بعد سریع زیر آب داغ بگیرید. با این روشها بعید است که مویی باقی بماند. در مورد پاچهها، سیرابی و شیردان هم مشابه همین کار را انجام دهید و موها را با برس بتراشید.
طرز تهیه کله پاچه
ابتدا باید پیاز بزرگی را به چند قسمت مساوی تقسیم کنید، لازم نیست که پیاز را خیلی ریز کنید، چون ممکن است آب کله پاچه حسابی بوی پیاز بگیرد؛ پس قطعات پیاز نه باید خیلی ریز و نه خیلی درشت باشد. در آن طرف ماجرا باید سیر را حسابی ریز کنید چون سیر هم بوی خوبی به غذا میدهد و هم یک تندی مطبوع برای آن ایجاد میکنید.
مواد لازم بالا را در یک قابلمه بزرگ بریزید و پیاز، سیر، ادویهجات و چاشنیهای دیگر را به آن اضافه و در نهایت هم کمی آب اضافه کنید. هرچند میدانیم که خودتان استاد هستید، اما از بین ادویههای لازم، فقط نمک را برای آخر کار نگه دارید تا غذا شور نشود.
میبینید که طرز تهیه کله پاچه، خیلی هم سخت نیست و فقط نیاز به حوصله دارد چون باید برای پختهشدن آن چند ساعتی صبر کنید. این یعنی شعله زیر قابلمه باید بین کم تا متوسط باشد و نباید انتظار داشته باشید که با زیادکردن شعله، غذا چند دقیقهای حاضر شودو بنابراین پاسخی برای سوال «برای زود پختن کله پاچه چکار کنیم» وجود ندارد و باید اجازه دهید تا بهخوبی این غذا بپزد. زمان آمادهشدن این غذا هم بیشتر به شیوه و عادت پختوپز شما بستگی دارد، پس بر همین اساس هر از چند گاهی، پخته شدن غذا را چک کنید. بین 4 تا 6 ساعت برای پخت کله پاچه زمان لازم دارید. حالا که با طرز درست کردن پاچه آشنا شدیم، میتوانیم در ادامه با چند نکته بحث را جمعبندی کنیم.
نکات طلایی در پخت کله پاچه
پخت کله پاچه بیش از سایر غذاهای دیگر، نیازمند ترفندهای آشپزی است، بههمیندلیل هم ما در کنار ارائه طریقه درست کردن پاچه چند نکته را به شما خواهیم گفت که هم در راحتی روش درست کردن پاچه موثر هستند و هم کله و پاچه را خوشمزه میکنند.
- ترجیحا کله و پاچه تمیزشده را بخرید تا از تمیزکردن آن که سختترین کار است، راحت شوید.
- کله پاچه را از قصابیهای مطمئن و تمیز بخرید تا حتما تازه باشد.
- حتی اگر کله پاچه تمیزشده خریدید، باز هم خودتان آن را یک بار کاملا بشویید.
- برای تهیه کله پاچه سبزیهای محلیای که دارید را میتوانید استفاده کنید.
- برای ترشکردن کله از لیمو ترش یا لیمو خشک استفاده کنید.
- زعفران را فراموش نکنید، اضافهکردن کمی زعفران بو را از بین میبرد.
- نمک را همان اول کار اضافه نکنید چون غذا شور میشود.
- موقع سرو کله، ترجیحا پیاز را از قابلمه خارج کنید.
- سعی کنید کله و پاچه را بهاندازه درست کنید چون وقتی بماند از دهن میافتد.
- برای خوردن کله و پاچه در صبح باید آن را شب قبلش روی گاز بگذارید.
نحوه پخت کله پاچه یک طرف ماجراست، چون طرف دیگر ماجرا نحوه سرو آن است و خیلی مهم است که شما با چه نانی این غذا را بخورید. نان سنگک بهترین انتخاب شما خواهد بود. همچنین انواع ترشی از ترشی مخلوط، سیر و لیته تا ترشی بادمجان و فلفل، طعم این غذا را از این رو به آن رو میکند. سبزی خوردن تازه، لیمو، آبغوره و آبلیمو و پیاز خام هم حتما باید در کنار این غذا باشد.
در ضمن اگر زیاد این غذا را درست میکنید میتوانید انواع آن را درست کنید، چون کله پاچه در تمام خاورمیانه و حتی آسیا طرفداران زیادی دارد و مثلا از سوپ کله پاچه تا انواع روشهای پخت و سرو در ارمنستان، ترکیه، عراق، سوریه و افغانستان و سایر کشورها، یک مجموعه جذاب و متفاوت از روش پخت این غذا را در اختیار شما قرار میدهند.
ارزش غذایی کله پاچه
امیدواریم که تا اینجای کار طرز پخت کله پاچه را یاد گرفته باشید. این کار بیشتر از مهارت، نیاز به عشق و علاقه دارد. اگر بخواهید خیلی با وسواس و شنیدن غر اعضای خانواده پیش بروید، پخت این غذا در خانه امکانپذیر نیست. پیشنهاد میکنیم به یک کلهپزی رفته که خودشان صفر تا صد کله پاچه را برای شما آماده کنند.
ارزش غذایی مغز گوسفند
مغز گوسفند، سرشار از چربی و پروتئینهای مختلف است. این پروتئین برای رشد و تغذیه کودکان و نوجوانان در حال رشد میتواند بسیار مفید باشد. در ادامه ارزش غذایی مغز گوسفند را با هم بررسی میکنیم:
مقدار | ۱۰۰ گرم | درصد نیاز روزانه |
کالری | ۱۴۵ | – |
چربی کل | ۱۰.۱۷ گرم | ۱۶٪ |
چربی اشباع شده | ۲.۶ گرم | ۱۳٪ |
کلسترول | ۲۰۴۳ میلیگرم | ۶۸۱٪ |
سدیم | ۱۳۴ میلیگرم | ۶٪ |
کربوهیدرات | ۰ گرم | – |
فیبر رژیمی | ۰ گرم | – |
شکر | ۰ گرم | – |
پروتئین | ۱۲.۵۵ گرم | – |
ویتامین D | ۰ میلیگرم | – |
کلسیم | ۱۲ میلیگرم | ۱٪ |
آهن | ۱.۶۸ میلیگرم | ۹٪ |
پتاسیم | ۰ گرم | ۶٪ |
ویتامین C | ۶ میلیگرم | ۲۰٪ |
ارزش غذایی پاچه گوسفند
پاچه، قسمتی از گوسفند است که اکثر کلهخورها عاشق آن هستند. حال شما میتوانید با یادگرفتن طرز تهیه کله پاچه گوسفندی، همیشه بساط پاچه خوری را در منزلتان راه بیندازید. همچنین با آموزش پخت کله پاچه به دیگران، میتوانید آنها را هم از رفتن به کلهپزی بینیاز کنید. حال اگر دوست داشته باشید میتوانید در زمان پخت کله پاچه، لیموعمانی را در آخر پخت به کله پاچه اضافه کنید. در ادامه ارزش غذایی این قسمت را با هم بررسی میکنیم:
مقدار | ۱۰۰ گرم | درصد نیاز روزانه |
کالری | ۲۶۶.۸ | – |
چربی کل | ۱۶.۸ گرم | ۶۲٪ |
چربی اشباع شده | ۷.۱ گرم | ۳۵٪ |
کلسترول | ۹۴.۸ گرم | ۳۲٪ |
سدیم | ۶۷.۲ میلیگرم | ۳٪ |
پتاسیم | ۳۱۹.۲ میلیگرم | ۹٪ |
کربوهیدرات | ۰ میلیگرم | – |
فیبر | ۰ میلیگرم | – |
شکر | ۰ میلیگرم | – |
پروتئین | ۲۶.۴ گرم | – |
ویتامین A | – | – |
ویتامین C | – | ۰.۹٪ |
آهن | – | ۱۱.۳٪ |
مقدار | ۱۰۰ گرم | درصد نیاز روزانه |
ارزش غذایی زبان گوسفند
همانطور که در جدول زیر مشاهده میکنید چربی کله پاچه بسیار بالاست اما برخی اجزای این غذا مانند خوراک زبان گوساله میزان چربی کمتری دارند و خواص آنها زیاد است. اما در کل، افراد مسنتر نیز باید خیلی مراقب میزان خورد و خوراکشان باشند. طریقه خوردن کله پاچه نیز بسیار اهمیت دارد. پس حتماً در حین خوردن کله پاچه و یا بعد از خوردن آن، آبلیمو یا لیمو تازه میل کنید تا چربی کله پاچه را از بین ببرید.
مقدار | ۱۰۰ گرم | درصد نیاز روزانه |
کالری | ۲۲۲ | – |
چربی کل | ۱۷.۱۷ گرم | ۲۶٪ |
چربی اشباع شده | ۶.۶۳ گرم | ۳۳٪ |
کلسترول | ۱۵۶ میلیگرم | ۵۲٪ |
سدیم | ۷۸ میلیگرم | ۳٪ |
کربوهیدرات | ۰ گرم | – |
فیبر | ۰ گرم | – |
پروتئین | ۱۵.۷ گرم | – |
کلسیم | ۹ میلیگرم | ۱٪ |
آهن | ۲.۶۵ میلیگرم | ۱۵٪ |
پتاسیم | ۲۵۷ میلیگرم | ۷٪ |
ویتامین A | ۰ گرم | – |
ویتامین C | ۶ میلیگرم | ۱۰ |
جمعبندی
در این مقاله درباره طرز تهیه کله پاچه به روش طباخیها صحبت کردیم. در مقالات دیگر، همچنین میتوانید با طرز تهیه سیرابی در منزل نیز آشنا شوید. حال که شما نحوه درست كردن كله پاچه را یاد گرفتید، بد نیست که خودتان هم دستبهکار شوید. در کنار کله پاچه چه چیزی میچسبد؟ نان سنگک؟ نوشابه و دوغ؟ سبزیخوردن؟ هر چیزی را که نیاز دارید همین الان میتوانید از اسنپ اکسپرس سفارش دهید. کافی است 30 دقیقه قبل از اینکه سفره را بیندازید این کار را انجام دهید. پیکهای اسنپ اکسپرس سر موقع به شما میرسند.
سوالات متداول:
برای پخت کله پاچه به چند ساعت زمان نیاز است؟
پخت کله پاچه زمانبر است و شما به 4 تا 6 ساعت زمان برای پخت آن نیاز دارید.
آیا پخت کله پاچه سخت است؟
نه! تمیزکردن کله پاچه، سختترین مرحله است پس بهتر است کله پاچه تمیزشده بخرید.