سیاه‌دانه یک دانه شگفت‌انگیز برای حفظ سلامت بدن محسوب می‌شود و از میان همه مشتقات این دانه، خواص روغن سیاه‌دانه نزد متخصصان طب سنتی از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است.
روغن سیاه‌دانه یک داروی طبیعی است که در طول قرن‌ها مردم از آن برای درمان طیف وسیعی از بیماری‌ها استفاده کرده‌اند. سیاه‌دانه که از گیاهی به همین نام به عمل می‌آید باعث تأثیرات مثبتی مانند تقویت سیستم ایمنی، مبارزه با سرطان، جلوگیری از بارداری، کاهش تورم و جلوگیری از واکنش‌های آلرژیک به‌عنوان یک آنتی‌هیستامین در بدن می‌شود و در میان فواید مشتقات حاصل از آن خواص روغن سیاه‌دانه از همه مشهورتر است.همچنین پبشنهاد میکنیم خواص سیاه دانه را نیز مطالعه کنید.
اثربخشی دارویی روغن سیاه‌دانه
روغن سیاه‌دانه هزاران سال است که برای بشر کاربردهای دارویی و خوراکی دارد و حتی در تهیه لوازم آرایشی و بهداشتی نیز از آن استفاده می‌شود. این روغن با خواص و ترکیبات ویژه خود موجب تسکین و کاهش التهابات می‌شود و به همین دلیل بسیاری از مردم از روغن سیاه‌دانه به‌عنوان جایگزین‌هایی برای آسپرین یا ایبوپروفن استفاده می‌کنند. این دانه همچنین دارای موادی است که می‌تواند به محافظت از سلول‌ها در برابر آسیب کمک کند.
مواد موثره روغن سیاه‌دانه
ماده موثر اصلی روغن سیاه‌دانه تیموکینون است. تیموکینون (Thymoquinone) ترکیبی با اثرات آنتی‌اکسیدانی، ضد‌التهابی، ضد‌باکتریایی و ضد‌سرطان است. این روغن همچنین حاوی اسیدهای چرب غیر‌اشباع مانند اسید لینولئیک، اسید اولئیک و برخی اسیدهای چرب اشباع است. اسید لینولئیک یکی از اسیدهای چرب ضروری برای بدن است که در بدن تولید نمی‌شود و باید از طریق مواد غذایی برای بدن تامین شود.
از سطح پوست تا عمق بدن
روغن سیاه‌دانه برای بسیاری از بیماری‌های پوستی مانند پسوریازیس، آکنه، ویتیلیگو و… نیز استفاده می‌شود. همچنین دارای اثر بازسازی و ترمیم‌کننده موها است. محققان در این باره معتقدند که خواص روغن سیاه‌دانه به موهای خشک و بی‌روح، درخشندگی و شادابی می‌بخشد.
روغن سیاه‌دانه که برای پوست‌های خشک و ترک‌خورده به‌ویژه در فصل زمستان که پوست رو به خشکی بیشتر می‌رود، بهترین گزینه برای تامین رطوبت و نرمی آن است. این روغن پوست را نرم و ترک‌ها را کاهش می‌دهد. همچنین دارای خواص آنتی‌اکسیدانی، ضد‌التهابی است و به درمان و تسکین خشکی‌های شدید و جراحات کمک می‌کند و می‌تواند به اصطلاح صفر تا صد روتین مراقبت از پوست را پوشش دهد. اما به خاطر داشته باشید که بهتر است قبل از استفاده از این روغن حتما با پزشک متخصص مشورت کنید.
روغن سیاه دانه با کاهش سطح قند و کلسترول خون به کنترل دیابت کمک می‌کند. این روغن مشکلات گوارشی را برطرف کرده و سیستم گوارش را تقویت می‌کند. از آن برای کنترل سوء‌هاضمه، کاهش گاز معده، از بین بردن بی‌اشتهایی و اسهال استفاده می‌شود. ماده فعال تیموکینون موجود در ترکیبات این روغن، ترشح اسید را مهار کرده و غشاهای مخاطی که دستگاه گوارش را پوشانده و وظیفه محافظت را دارد، تقویت می‌کند. روغن سیاه دانه از جمله روغن‌هایی است که عوارض بسیار کمی در مصرف آن گزارش شده و دارای فواید و ویژگی‌های بی‌شماری است. از جمله خواص روغن سیاه دانه میتوان به این موارد اشاره کرد:
1- خواص روغن سیاه‌دانه برای پوست و مو
روغن سیاه دانه برای بسیاری از بیماری‌های پوستی، زخم‌ها و همچنین دارای اثر بازسازی و ترمیم‌کننده موها است. در این بخش با این تاثیرات بر پوست و مو آشنا می‌شویم.
روغن سیاه‌دانه و سلامت پوست
در مطالعات انجام شده در زمینه خواص روغن سیاه‌دانه روی پوست مشخص شده است که استفاده موضعی از روغن سیاه‌دانه روی پوست می‌تواند افزایش محافظت از پوست در برابر آسیب‌های اشعه آفتاب، آلودگی‌های محیطی و کاهش علائم پسوریازیس و بسیاری دیگر از مشکلات و بیماری‌های پوستی شود. همچنین از روغن سیاه‌دانه برای نرم کردن پوست صورت و بدن استفاده می‌شود و امروزه در صنایع آرایشی و بهداشتی دنیا آن را به ترکیبات روغن‌ها و مرطوب‌کننده‌های بدن برای رطوبت و آب‌رسانی بیشتر، اضافه می‌کنند. بسیاری از متخصصان زیبایی از روغن سیاه‌دانه به‌عنوان یکی از رازهای پاکسازی صورت یاد می‌کنند.
نکته جالب توجه در مورد استفاده از روغن سیاه‌دانه در درمان مشکلات پوستی این است که عوارض جانبی این روغن نسبت به سایر داروها و محصولات شیمیایی بسیار کمتر است.
محققان بر این باورند که فواید روغن سیاه‌دانه می‌تواند به دلیل توانایی آن در پخش ملانین در پوست باشد که نوعی رنگدانه طبیعی در مو، پوست و چشم است.
در مطالعات متعدد مشاهده شده که استفاده همزمان موضعی و خوراکی از روغن سیاه‌دانه اثر درمانی آن را رفع مشکلات پوستی بیشتر می‌کند بیشتر می‌کند.
برای آشنایی با راه‌های طبیعی محافظت از پوست می‌توانید مقاله خواص سبزی خوردن برای پوست و خواص روغن سیاه دانه برای پوست را نیز مطالعه کنید.
سیاه‌دانه و بهبود زخم
مصرف روغن سیاه‌دانه بر بهبود زخم‌ها و جراحات نیز اثر مثبت دارد. اگرچه مکانیسم دقیق و علمی این ویژگی روغن سیاه‌دانه هنوز به درستی مشخص نیست، مشاهدات تجربی در این زمینه مثبت بوده است. محققان در این زمینه بر این باورند که این موضوع می‌تواند به دلیل خواص آنتی‌اکسیدانی و ضد‌التهابی تیموکینون باشد.
علاوه بر این، تحریک کلاژن‌سازی که از آن معمولا به‌عنوان خاصیت و فایده زیبایی روغن سیاه‌دانه یاد می‌کنند می‌تواند عاملی برای بهبود بهتر زخم‌ها نیز باشد.
سیاه‌دانه و تقویت سلامت مو
روغن سیاه دانه علاوه بر اینکه ماده‌ای طبیعی برای مراقبت از پوست است، فوایدی برای سلامت مو نیز دارد. به همین دلیل این روغن اغلب در فهرست راه‌حل‌های طبیعی برای تقویت سلامت مو و پوست سر به روش‌های متعددی قرار می‌گیرد.
روغن سیاه‌دانه حاوی نیگلون است که نوعی آنتی‌هیستامین موثر بوده و می‌تواند از ریزش مو با منشاء آلوپسی آندروژنیک یا آلوپسی آره‌آتا جلوگیری کند. روغن سیاه‌دانه همچنین با خواص آنتی‌اکسیدانی، ضد‌باکتریایی و ضد‌التهابی می‌تواند به سلامت پوست سر کمک کند، شوره و خشکی سر را از بین ببرد و سلامت مو را افزایش دهد.
فواید روغن سیاه‌دانه در کنار خواص روغن زیتون و همین‌طور خواص روغن آرگان می‌تواند به‌عنوان یکی از بهترین راه‌های طبیعی محافظت از مو به کار گرفته شود.
2- خواص سیاه‌دانه در کنترل دیابت
بررسی‌های آماری در مورد روغن سیاه‌دانه نشان می‌دهد که این روغن می‌تواند خواص ضد‌دیابت داشته باشد و سطح قند خون را تا حدودی کنترل کند. نتایج مطالعات انجام شده در این زمینه نشان می‌دهد این روغن طبیعی به کاهش گلوکز خون، هموگلوبین و مقاومت به انسولین در فرد کمک بسزایی کرده و سطح قند خون ناشتا را در افراد مبتلا به دیابت به سطوح طبیعی نزدیک‌تر می‌کند.
این تحقیقات نشان داده است که میتوان از خواص روغن سیاه‌دانه به‌عنوان درمان کمکی و طبیعی که عوارض کمتری را در پی دارد برای کنترل دیابت نوع 2 در کنار درمان‌های کلاسیک دیابت استفاده کرد.
محققان سیاه دانه را یکی از معدود مواد غذایی می‌دانند که باعث جلوگیری و بهبود کنترل هر دو نوع دیابت، یعنی دیابت نوع ۲ و دیابت نوع یک می‌شود. بر اساس این تحقیقات سیاه‌دانه در‌واقع پایداری گلوکز را افزایش می‌دهد و به اندازه داروی متفورمین در این زمینه موثر است. نتایج این بررسی‌ها در مجله Endocrinology and Metabolism نیز منتشر شده است.
3- خواص روغن سیاه‌دانه در عملکرد دستگاه گوارش
از دیگر خواص روغن سیاه‌دانه کمک به رفع مشکلات و درمان بیماری‌های دستگاه گوارش است. خواص ضد‌التهابی موجود در روغن سیاه‌دانه به کاهش و تسکین علائم آزار‌دهنده گوارشی مانند سوء‌هاضمه، حالت تهوع، اتساع شکم، نفخ، استفراغ، اسهال یا یبوست کمک می‌کند.
بر اساس تحقیقات انجام شده و یافته‌های تجربی درباره این روغن، ثابت شده است که روغن سیاه‌دانه حتی می‌تواند اثر پیشگیرانه‌ای روی کولیت، پانکراتیت و سایر اختلالات گوارشی داشته باشد. بااین‌حال، بسیاری از این تحقیقات هنوز در مرحله آزمایشگاهی و اولیه هستند و بررسی‌های بیشتر برای مشخص شدن دقیق فواید روغن سیاه‌دانه در این زمینه ضروری است.
4- خواص روغن سیاه‌دانه در کنترل فشار خون
روغن سیاه دانه می‌تواند به کاهش فشار خون در افرادی که مبتلا به فشار خون بالا هستند یا مستعد این بیماری هستند کمک کند. تحقیقات انجام شده بر تعدادی از افراد که دارای فشارخون بالا بوده و روغن سیاه دانه برای آنها تجویز شده بود، نشان‌دهنده کاهش تدریجی فشار خون سیستولیک و دیاستولیک در این افراد بود.
تحقیقات مشابه روی افراد مسن مبتلا به فشار خون بالا نیز نشان داد کاهش فشار خون در شرکت‌کنندگانی که در روند درمان خود از روغن سیاه‌دانه استفاده کرده بودند، در مقایسه با گروهی که تنها تحت درمان دارویی قرار گرفته بودند، نتیجه بهتر و سریع‌تری مشاهده شد.
البته با توجه به تاثیر فراوان این روغن بر کاهش فشار خون، بیماران مبتلا به فشار خون برای استفاده دارویی از روغن سیاه‌دانه حتما باید با پزشک معالج خود مشورت کنند.
5- خواص روغن سیاه‌دانه در جلوگیری و درمان سرطان
نتایج مطالعات انجام شده درباره مصرف روغن سیاه‌دانه نشان می‌دهد که تیموکینون موجود در این روغن می‌تواند بر توقف مرگ برنامه‌ریزی‌شده سلولی در چندین نوع سلول سرطانی موثر باشد. تأثیرات تیموکینون تاکنون بر سرطان‌هایی مثل سرطان مغز، لوسمی و سرطان سینه در حیوانات اثبات شده است.
این روغن همچنین می‌تواند آسیبی که در اثر شیمی‌درمانی، برای از بین بردن سلول‌های سرطانی به بافت‌های بدن وارد می‌شود را کاهش دهد. البته نتایج این تحقیقات کمتر مربوط به انسان بوده و به همین دلیل نمی‌توان روغن سیاه‌دانه را جایگزین درمان‌های کلاسیک سرطان کرد.
6- خواص روغن سیاه‌دانه در درمان ناباروری
تحقیقات درباره خواص روغن سیاه‌دانه در درمان ناباروری نشان می‌دهد این روغن در مردان مبتلا به اسپرم غیرطبیعی و ناباروری می‌تواند حرکت اسپرم‌ها را بهبود دهد و تعداد اسپرم‌ها را زیاد کند.
یافته‌های جدیدتر در مطالعات سال 2018 میلادی نیز روی موش‌های نر مشخص کرد عنصر کلیدی تیموکینون می‌تواند به افزایش کیفیت، تحرک، زنده ماندن و تعداد سلول‌های موجود در اسپرم کمک کند.
7- خواص سیاه‌دانه در کاهش وزن
مطالعات سال‌های اخیر درباره روغن سیاه‌دانه، نشان می‌دهد که این روغن طبیعی می‌تواند به کاهش شاخص توده بدنی (BMI) و کاهش سایز شکم و دور کمر افراد کمک کند.
شرکت‌کنندگان در مطالعات بالینی در این زمینه، ضمن اعلام نتیجه‌بخش بودن این روغن در کاهش وزن، هیچ عارضه جانبی جدی و شدیدی را نیز در مورد مصرف این روغن گزارش نکرده‌اند و مصرف این روغن را ایمن و موثر دانسته‌اند.
در تحقیقات انجام شده روی موش‌های آزمایشگاهی نیز نشان می‌دهد که مصرف این روغن می‌تواند به کاهش وزن بدن و افزایش مقاومت به انسولین کمک کند.
8- خواص سیاه‌دانه در تقویت عملکرد کبد و کلیه
خواص آنتی‌اکسیدانی روغن سیاه‌دانه اثر محافظتی زیادی برای روی کبد و کلیه‌ها نیز دارد. سازوکارهای متعددی می‌تواند در این زمینه تاثیرگذار باشد. مصرف روغن سیاه‌دانه به دلیل وجود تیموکینون، می‌تواند موجب کاهش سطح استرس اکسیداتیو، در بدن شود.
افزایش استرس اکسیداتیو با انواع مشکلات کبدی مانند بیماری کبد الکلی، سیروز، آسیب‌های کبدی ناشی از تیلنول، هپاتیت و غیره مرتبط است.
همچنین است این استرس مشکلات کلیوی مانند بیماری مزمن کلیه و مسمومیت کلیه را نیز در پی دارد. در برخی مطالعات نیز اثبات شد که روغن سیاه‌دانه می‌تواند در کاهش اندازه سنگ کلیه و دفع سنگ کلیه از بدن نیز مفید و مؤثر باشد.
9- خواص روغن سیاه‌دانه در درمان آسم
آسم یک بیماری مزمن است که در آن پوشش مجاری هوایی متورم می‌شود و ماهیچه‌های اطراف آنها منقبض شده و تنفس را برای شما دشوار می‌کنند.
تحقیقات نشان داده است که روغن سیاه دانه، به‌ویژه تیموکینون موجود در روغن، می‌تواند با کاهش التهاب و ایجاد آرامش عضلات در مجاری تنفسی، به درمان آسم کمک کند.
مطالعه روی افراد بزرگسال مبتلا به آسم نشان داده است که مصرف 500 میلی‌گرم کپسول روغن سیاه‌دانه دو بار در روز و به مدت 4 هفته بیماری آسم را به شکل قابل‌توجهی کاهش می‌دهد.
البته همچنان مطالعات گسترده‌تری برای ارزیابی ایمنی و اثربخشی طولانی‌مدت روغن سیاه‌دانه در درمان بیماری آسم موردنیاز است.
10- خواص روغن سیاه‌دانه برای سلامت مفاصل
مطالعات نشان داده است که روغن سیاه‌دانه دارای خواص ضد‌التهابی قوی برای مفاصل است. این ویژگی می‌تواند برای جنبه‌های مختلف سلامت مفید باشد، زیرا برخی تحقیقات نشان می‌دهد که التهاب می‌تواند در ایجاد بسیاری از بیماری‌های مزمن نقش داشته باشد. بر اساس بررسی‌های انجام شده در ۱۰ مطالعه، مصرف روغن سیاه‌دانه ممکن است نشانگرهای متعدد التهاب را کاهش داده و درعین‌حال سطح آنتی‌اکسیدان‌های خون را افزایش دهد.
در ادامه نتایج تحقیقات انجام شده نشان داد که روغن سیاه‌دانه ممکن است در کاهش التهاب موثرتر از سایر شکل‌های سیاه‌دانه باشد.برای اطلاعات بیشتر مقاله خواص روغن سیاه دانه برای مفاصل را مطالعه کنید
سیاه دانه مرغوب را چگونه تهیه کنیم
اگرچه خریداری کردن اقلامی مثل فرآورده‌های طبیعی و گیاهان دارویی در سال‌های گذشته به‌عنوان یکی چالش‌های جدی دست‌یابی به سلامت طبیعی بود اما امروزه با وجود برنامه‌هایی مانند اسنپ اکسپرس دیگر مشکل خاصی در این زمینه وجود ندارد. شما می‌توانید با نصب برنامه اسنپ اکسپرس روی گوشی همراه خود و اضافه کردن روغن سیاه‌دانه به فهرست خرید اضافه کرده و در کوتاه‌ترین زمان ممکن، محصول موردنظر خود را جلوی درب منزل دریافت کنید.
سوالات متداول
آیا میتوان روغن سیاه‌دانه را جایگزین داروهای معمول درمان دیابت کرد؟
اثرات روغن سیاه‌دانه در کاهش سطح قند خود در بیماران مبتلا به دیابت اثبات شده است اما هرگز نباید استفاده از این روغن را به‌صورت خوددرمانی و درمان جایگزین دیابت به‌کار برد. شما می‌توانید مصرف روغن سیاه‌دانه را برای کنترل قند خون تحت نظارت و مشاوره پزشک متخصص و در کنار مصرف داروهای کلاسیک انجام دهید.
روغن سیاه‌دانه تا چه حد بر سلامت پوست و مو تاثیر دارد؟
روغن سیاه دانه برای ایجاد نرمی و لطافت پوست و نیز بسیاری از بیماری‌های پوستی مانند پسوریازیس، آکنه، ویتیلیگو و… استفاده می‌شود و اثرات درمانی آن در بسیاری موارد ثابت شده است. درعین‌حال این روغن دارای اثر بازسازی و ترمیم‌کنندگی موها است و در ترکیب بسیاری از تقویت‌کننده‌های مو از آن استفاده می‌شود.
