روغن زیتون، از روغن‌های طبیعی است که از هزاران سال پیش تا به امروز برای مقاصد درمانی، غذایی و زیبایی مورد استفاده قرار می‌گیرد. خواص روغن زیتون بی‌شمار است و می‌توان آن را ماده‌ای مفید برای سلامت بدن دانست و خب به همین دلیل است که این نوع روغن، محبوبیت بسیاری در بین مردم سراسر جهان پیدا کرده است. امروزه، انواع مختلفی از روغن زیتون وجود دارد که هر کدام خصوصیات و ویژگی‌های خاص خود را دارند و برای مقاصد مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرند.
در این مقاله به بررسی انواع مدل‌های روغن زیتون و تفاوت‌های آنها می‌پردازیم تا بتوانید بهترین نوع روغن زیتون را متناسب با نیاز خود انتخاب کنید.
انواع روغن زیتون و تفاوت‌های آنها
روغن زیتون را می‌توان به چند دسته تقسیم کرد که هر کدام ویژگی‌ها، کاربردها و خواص خود را دارند. انواع اصلی روغن زیتون شامل موارد زیر می‌شود:
۱. روغن زیتون فرابکر (Extra Virgin Olive Oil)
روغن زیتون فرابکر بالاترین کیفیت و خلوص را در بین انواع روغن زیتون دارد و می‌توان آن را به عنوان خالص‌ترین نوع روغن زیتون معرفی کرد. روغن زیتون فرابکر به روش فشار سرد (Cold Pressed) تولید می‌شود، که در این روش زیتون‌ها بدون استفاده از حرارت یا مواد شیمیایی تحت فشار قرار می‌گیرند و روغن از آنها استخراج می‌شود. با توجه به روش استفاده در تهیه روغن زیتون فرابکر و عدم استفاده از حرارت در استخراج روغن، می‌توان با اطمینان گفت که تمامی مواد مغذی و خواص طبیعی زیتون در این نوع روغن حفظ می‌شود.
طعم و عطر روغن زیتون فرابکر
روغن زیتون فرابکر طعم و عطر ملایمی دارد و به همین خاطر، بسیاری از افراد آن را بیشتر به صورت خام مصرف می‌کنند. اما با توجه به روش استخراج روغن در این روش، برخی اوقات طعم روغن زیتون فرابکر تند و تلخ می‌شود اما باز هم می‌تواند به غذاها طعمی عالی ببخشد. این روغن به ویژه در تهیه انواع سالاد، سس سالاد، یا به عنوان چاشنی در برخی غذاها بسیار مورد استفاده قرار می‌گیرد. اما باید به این نکته اشاره کرد که، نقطه دود روغن فرابکر پایین است و به همین دلیل برای سرخ کردن مناسب نیست و در دمای بالا ممکن است ترکیبات مفید آن کاهش یابند.
خواص و مزایای روغن زیتون فرابکر
روغن زیتون فرابکر مقدار زیادی آنتی‌اکسیدان دارد که از جمله آنها می‌توان به پلی‌فنول‌ها اشاره کرد که این آنتی اکسیدان‌ها در کنار ویتامین E، به حفظ سلامت قلب و کاهش التهابات بدن کمک می‌کنند. علاوه بر این، آنتی‌اکسیدان‌های موجود در این نوع روغن می‌توانند با رادیکال‌های آزاد مقابله کرده و به کاهش خطر ابتلا به برخی سرطان‌ها کمک کنند.
در نهایت باید عنوان کرد که، روغن زیتون فرابکر حاوی اسیدهای چرب تک‌غیراشباع است که مصرف آن می‌تواند کلسترول بد را کاهش داده و سطح کلسترول خوب را افزایش دهد.
۲. روغن زیتون بکر (Virgin Olive Oil)
روغن زیتون بکر از لحاظ روش تولید به روغن زیتون فرابکر شباهت زیادی دارد و با همان روش فشار سرد تولید می‌شود، اما کیفیت آن کمی پایین‌تر از روغن فرابکر است. دلیل پایین بودن کیفیت روغن زیتون بکر نسبت به فرابکر، انتخاب زیتون‌ها و فرآیندهای کنترل کیفیت آنها است که در بیشتر مواقع می‌توان آن را از روی طعم و عطر روغن بکر متوجه شد.
طعم و عطر روغن زیتون بکر
در این روغن نیز طعم و عطر طبیعی زیتون حفظ می‌شود اما نسبت به روغن زیتون فرابکر، طعم ملایم‌تری دارد. روغن زیتون بکر طعم ملایم و نقطه دود متوسط دارد و به همین خاطر برای پخت غذاهایی که نیاز به حرارت کم تا متوسط دارند، مناسب است. از روغن زیتون بکر، همچنین می‌توان در غذاهای سرد نیز استفاده کرد.
خواص و مزایای روغن زیتون بکر
هرچند میزان آنتی‌اکسیدان‌های موجود در روغن بکر کمی کمتر از روغن فرابکر است، اما همچنان فواید سلامتی فراوانی دارد. روغن زیتون بکر به کاهش التهابات بدن کمک می‌کند و همچنین تاثیر مثبتی روی تقویت سیستم ایمنی بدن دارد.
یکی از مهم‌ترین دلایل وجودِ خواص روغن زیتون برای پوست، وجود ویتامین‌های A و E است که این ویتامین‌ها در روغن بکر نیز وجود دارند. بنابراین، می‌توان گفت که روغن زیتون بکر برای پوست و مو بسیار مفید است و می‌تواند به حفظ رطوبت و تقویت بافت‌ها کمک کند.
۳. روغن زیتون تصفیه‌شده (Refined Olive Oil)
روغن زیتون تصفیه‌شده از زیتون‌هایی با کیفیت پایین‌تر تولید می‌شود و به همین دلیل، در تهیه این روغن حتما لازم است که از روش تصفیه استفاده کرد. در این نوع روغن، از حرارت و مواد شیمیایی برای حذف ناخالصی‌ها و بهبود طعم و بوی روغن استفاده می‌شود. این فرآیند باعث کاهش میزان آنتی‌اکسیدان‌ها و ویتامین‌های طبیعی موجود در روغن می‌شود.
طعم و عطر روغن زیتون تصفیه‌شده
با توجه به استفاده از روش تصفیه در تهیه این روغن، طعم و بوی این روغن تقریباً خنثی است و خب به همین دلیل برای افرادی که به بوی روغن زیتون طبیعی علاقه ندارد، گزینه‌ای مناسب به شمار می‌آید. روغن زیتون تصفیه‌شده دارای نقطه دود بالا است و به همین خاطر، گزینه‌ای عالی برای سرخ کردن مواد غذایی و پخت غذاهایی که نیاز به حرارت بالا دارند، به‌شمار می‌آید. این روغن برای غذاهایی که نمی‌خواهید طعم زیتون در آنها غالب باشد، گزینه‌ای ایده‌آل است.
خواص و مزایای روغن زیتون تصفیه‌شده
هرچند که میزان آنتی‌اکسیدان‌ها و ویتامین‌ها در روغن زیتون تصفیه‌شده کمتر است، اما همچنان این نوع روغن زیتون نیز حاوی چربی‌های سالم و مفید برای بدن است. با توجه به استفاده از فرآیند تصفیه در تهیه این نوع روغن زیتون و همچنین کیفیت کمتر نسبت به روغن‌های فرابکر و بکر، این روغن قیمت پایین‌تری دارد و برای مصارف پخت و پز روزانه مناسب‌تر است.
۴. روغن زیتون خالص (Pure Olive Oil)
روغن زیتون خالص از ترکیب روغن زیتون بکر و روغن زیتون تصفیه‌شده به دست می‌آید و به همین دلیل از کیفیت متوسطی برخوردار است. این روغن برای استفاده روزانه مناسب است و با توجه به استفاده از دو نوع روغن در تهیه آن، قیمت مناسبی دارد.
طعم و عطر روغن زیتون خالص
روغن زیتون خالص، طعم و عطر ملایمی دارد که می‌تو.ان عطر و طعم آن را چیزی بین طعم فرابکر و تصفیه‌شده قرار دارد. با توجه به طعم ملایمی که دارد، می‌توان از آن در انواع غذا استفاده کرد و دیگر نگران شدت طعم روغن زیتون در غذا نبود.
علاوه بر این، این روغن برای سرخ کردن ملایم و تهیه غذاهای متنوع نیز بسیار مناسب است. همچنین، روغن زیتون خالص نقطه دود متوسطی دارد که آن را برای انواع پخت و پز و سرخ‌کردن سبک مناسب کرده است.
خواص و مزایای روغن زیتون خالص
ترکیب روغن زیتون بکر و تصفیه‌شده باعث می‌شود که این روغن همچنان ویتامین‌ها و مواد مغذی مفید در هر دو نوع روغن را داشته باشد.
خواص روغن زیتون
روغن زیتون یکی از پرخاصیت‌ترین روغن‌های طبیعی است که از آن در صنعت دارویی و زیبایی و تهیه انواع غذا استفاده می‌شود. این روغن دارای انواع ویتامین‌ها، اسیدهای چرب ضروری و آنتی‌اکسیدان‌ها است و خواص فوق‌العاده‌ای برای سلامتی و زیبایی دارد. در ادامه، برخی از مهم‌ترین خواص روغن زیتون را بیان خواهیم کرد:
خواص روغن زیتون برای سلامتی قلب و عروق
روغن زیتون خصوصا روغن فرابکر، سرشار از چربی‌های تک‌غیراشباع و آنتی‌اکسیدان‌هایی مانند پلی‌فنول‌ها و ویتامین E است که برای سلامت قلب و عروق بسیار مفید هستند. مصرف منظم روغن زیتون می‌تواند به حفظ سلامت قلب و کاهش خطر بیماری‌های قلبی و عروقی کمک کند. برخی از خواص روغن زیتون برای قلب و عروق عبارت‌اند از:
- کاهش کلسترول بد (LDL): چربی‌های تک‌غیراشباع موجود در روغن زیتون می‌توانند سطح کلسترول بد را کاهش دهند و در نتیجه از انسداد عروق جلوگیری کنند.
- افزایش کلسترول خوب (HDL): روغن زیتون با افزایش کلسترول خوب می‌تواند به تعادل کلسترول‌های خون کمک کند.
- پیشگیری از حملات قلبی و سکته: مصرف روزانه روغن زیتون، می‌تواند از تشکیل پلاک‌های چربی در دیواره رگ‌ها جلوگیری کند و به این ترتیب، خطر حملات قلبی و سکته کاهش می‌یابد.
خواص روغن زیتون برای کاهش التهابات و بهبود عملکرد سیستم ایمنی
یکی دیگر از خواص شگفت‌انگیز روغن زیتون، خاصیت ضدالتهابی آن است. ترکیبات پلی‌فنولی موجود در این روغن به کاهش التهابات بدن کمک می‌کنند و می‌توانند در پیشگیری از بیماری‌های مزمن مانند دیابت نوع دو، سرطان و آرتریت مفید باشند. برخی از خواص روغن زیتون برای سیستم ایمنی بدن عبارت‌اند از:
- کاهش التهابات مزمن: ترکیبات موجود در روغن دارای خواص ضدالتهابی هستند و می‌توانند به کاهش درد و التهاب در بیماری‌های التهابی مانند آرتروز کمک کنند.
- تقویت سیستم ایمنی: آنتی‌اکسیدان‌های موجود در روغن زیتون به تقویت سیستم ایمنی کمک می‌کنند تا از بدن در برابر عوامل بیماری‌زا و بروز عفونت‌ها محافظت کند.
- پیشگیری از بیماری‌های خودایمنی: تحقیقات نشان می‌دهند که مصرف منظم روغن زیتون می‌تواند در پیشگیری از برخی بیماری‌های خودایمنی مانند روماتیسم مفصلی مفید باشد.
خواص روغن زیتون برای کنترل قند خون و پیشگیری از دیابت
روغن زیتون می‌تواند در کنترل قند خون و بهبود حساسیت به انسولین مفید باشد. خواصی که در ادامه نام می‌بریم، می‌توانند برای افرادی که در معرض دیابت نوع دو هستند یا به این بیماری مبتلا شده‌اند، بسیار مفید باشند:
- بهبود حساسیت به انسولین: اسیدهای چرب تک‌غیراشباع موجود در روغن زیتون می‌توانند به بهبود حساسیت سلول‌ها به انسولین کمک کنند، که این امر باعث تنظیم قند خون می‌شود.
- کاهش خطر دیابت نوع دو: مصرف منظم روغن زیتون در رژیم غذایی، می‌تواند خطر ابتلا به دیابت نوع دو را کاهش دهد. رژیم مدیترانه‌ای که بر پایه مصرف روغن زیتون است، به عنوان یک رژیم مناسب برای پیشگیری از دیابت شناخته می‌شود.
خواص روغن زیتون برای پوست
روغن زیتون به دلیل داشتن ویتامین‌ها و آنتی‌اکسیدان‌های قوی، یکی از بهترین محصولات طبیعی برای مراقبت از پوست است. این روغن می‌تواند پوست را مرطوب و تغذیه کند و به کاهش مشکلات پوستی کمک نماید. برخی از خواص روغن زیتون برای پوست عبارت‌اند از:
- رطوبت رسانی پوست: روغن زیتون به عمق پوست نفوذ کرده و می‌تواند رطوبت پوست را حفظ کند.
- کاهش چین و چروک و علائم پیری: ویتامین E و پلی‌فنول‌های موجود در روغن زیتون با رادیکال‌های آزاد مقابله می‌کنند که نتیجه آن، کاهش چین و چروک و جوانسازی پوست است.
- کاهش التهاب و بهبود زخم‌ها: روغن زیتون می‌تواند به کاهش التهاب‌ها و قرمزی پوست کمک کند و به طور خاص، برای التیام جای زخم و جراحت‌های سطحی مفید است.
- پاکسازی و مراقبت از پوست: روغن زیتون می‌تواند به عنوان یک پاک‌کننده طبیعی برای پاکسازی صورت از آرایش و آلودگی‌ها به کار رود.
خواص روغن زیتون برای مو
روغن زیتون به دلیل داشتن ویتامین E، اسیدهای چرب ضروری و ترکیبات مرطوب‌کننده، یکی از بهترین محصولات طبیعی برای مراقبت از موها است. این روغن می‌تواند به بهبود سلامت و ظاهر موها کمک کند و مشکلات مختلفی مانند خشکی، موخوره و شکنندگی را کاهش دهد. برخی از خواص روغن زیتون برای مو عبارت‌اند از:
- نرم‌کننده طبیعی مو: روغن زیتون به عنوان یک نرم‌کننده طبیعی عمل می‌کند و می‌تواند به موها لطافت و درخشندگی ببخشد.
- تقویت ریشه مو و کاهش ریزش مو: ویتامین E موجود در روغن زیتون به تغذیه و تقویت فولیکول‌های مو می‌کند و حتی می‌تواند از ریزش مو جلوگیری کند.
- ترمیم موهای آسیب‌دیده و خشک: روغن زیتون می‌تواند موهای آسیب‌دیده و خشک را بازسازی و به کاهش موخوره کمک کند.
- مناسب برای پوست سر خشک و شوره‌دار: روغن زیتون می‌تواند خشکی پوست سر را کاهش داده و از بروز شوره جلوگیری کند.
خواص روغن زیتون در کاهش وزن و تناسب اندام
روغن زیتون یکی از منابع چربی سالم در انواع رژیم لاغری است که می‌تواند به کاهش وزن و حفظ تناسب اندام کمک کند. مصرف این روغن در اندازه مناسب، می‌تواند احساس سیری طولانی‌تری ایجاد کند. برخی از خواص روغن زیتون در تناسب اندام عبارت‌اند از:
- ایجاد حس سیری: روغن زیتون دارای چربی‌های سالم است که مصرف آن می‌تواند به حس سیری و جلوگیری از پرخوری کمک کند.
- افزایش متابولیسم: اسیدهای چرب تک‌غیراشباع در روغن زیتون می‌توانند متابولیسم بدن را افزایش داده و به سوزاندن چربی‌ها کمک کنند.
- جایگزین سالم برای چربی‌های ناسالم: استفاده از روغن زیتون به جای چربی‌های ناسالم مانند روغن‌های صنعتی و کره، می‌تواند به کنترل وزن و بهبود سلامتی کمک کند.
بهترین نوع روغن زیتون برای استفاده در رژیم غذایی
وقتی قرار است روغن زیتون را برای مصرف روزانه و در رژیم غذایی استفاده کنید، حتما باید مورد استفاده خود را مشخص کنید و بعد بهترین گزینه را از میان انواع روغن زیتون انتخاب کنید. در میان انواع روغن زیتون، روغن زیتون فرابکر (Extra Virgin Olive Oil) بهترین گزینه برای استفاده در رژیم غذایی است.
چرا روغن زیتون فرابکر بهترین انتخاب است؟
با توجه به روش استفاده‌شده در استخراج روغن زیتون فرابکر که استفاده از فشار سرد و عدم استفاده از مواد شیمیایی یا حرارت است، می‌توان این روغن زیتون را خالص‌ترین نوع دانست که تقریبا تمام مواد مغذی و خواص طبیعی زیتون را دارا می‌باشد.
این روغن حاوی مقدار زیادی پلی‌فنول‌ها و ویتامین‌های مختلف به‌ویژه ویتامین E است که خواص ضدالتهابی و ضد اکسیدانی دارند و به بهبود عملکرد سیستم ایمنی و کاهش التهابات کمک می‌کنند.
روغن زیتون فرابکر سرشار از چربی‌های تک‌غیراشباع است که برای سلامت قلب مفید هستند و می‌توانند کلسترول بد (LDL) را کاهش و کلسترول خوب (HDL) را افزایش دهند که نتیجه مصرف آن، کاهش خطر بیماری‌های قلبی است.
موارد مصرف روغن زیتون فرابکر در رژیم غذایی
روغن زیتون فرابکر، بهترین گزینه برای مصرف خام در انواع سس سالاد، انواع سالاد و انواع غذاهای سرد است. با افزودن مقداری از روغن زیتون فرابکر به این غذاها، می‌توانید طعم تازه‌ای به آنها ببخشید و از خواص ضد اکسیدانی آن بهره‌مند شوید. همچنین از این روغن زیتون، تنها می‌توانید برای پخت‌وپز با حرارت پایین یا متوسط استفاده کنید.
نتیجه‌گیری
روغن زیتون به عنوان یک محصول طبیعی و سالم دارای انواع مختلفی است که هر کدام ویژگی‌ها و کاربردهای مخصوص به خود را دارند. استفاده از روغن زیتون فرابکر تنها برای مصرف خام و به عنوان چاشنی توصیه می‌شود، در حالی که از روغن‌های تصفیه‌شده و خالص می توان در پخت‌وپز استفاده کرد.
